نویسنده‌ای که پیوند دهنده دنیای امروز با تاریخ و اساطیر است نگاهی به زندگی و آثار جوان‌ترین برنده کتاب سال

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آرمان آرین زاده ۱۰ آبان ۱۳۶۰ خورشیدی در تهران است،؛اصلیتش به سوادکوهِ مازندران باز می‌گردد و بخشی از کودکی و نوجوانیِ خویش را در دیارِ کومش و شاهرود گذرانده است. سینما خوانده است، کار ادبی می‌کند و عشقی آزاد به تاریخ، اسطوره، عرفان، کتاب‌های مقدس و دین دارد.

از آثار او می‌توان به سه‌گانه‌ی «پارسیان و من»، سه‌گانه‌ی «اَشوَزدَنگهِه»، سه‌گانه‌ی «آینده‌ی کهن»، پنج‌گانه‌ی «پَتَش خُوآرگَر» و ۲۴ جلدی مصور «شاهنامَگ» اشاره کرد و همچنین داستان‌های بلندی نظیر «تاریک روشنا»، «رویای باغ سپید»، «کابوسِ باغ سیاه»، «افسون نامه» و…

او در زمینه کارهای پژوهشی و تاریخی نیز آثاری منتشر کرده است: «نگاره‌های اهورایی: عناصر تصویری و نمایشی در اوستا»، «غوغای خموش»، «راهنمای بازی‌نامه نویسی». همچنین در زمینه فیلم، فیلمنامه و بازی‌نامه نیز تاکنون برخی نوشته‌های او ساخته شده‌اند: بازی نامه‌ی «گرشاسپ ۱»، بازی نامه‌ی «سیاووش»، مستند «همشهری کِرم»، سریال انیمیشن «آریو، پهلوان کوچک»، مستند «روزها: زندگی اسلامی ندوشن» و…

آرمان آرین اینک به طور تمام وقت، به کارهای نگارشی و پژوهشی مشغول است و تاکنون بیش از ۳۰ کتاب از او منتشر شده که برخی نیز با استقبالِ داوران و منتقدان و مخاطبان مواجه شده‌اند. او که با آفرینش اثر سه‌گانه‌ی «پارسیان و من» به دنیای ادبیات شناسانده شد، جوان‌ترین برنده کتاب سال ایران است. همچنین علاوه بر جوایز ملی بسیار، با دریافت لوح تقدیر از سی‌و‌یکمین کنگره بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) دانمارک در سال ۲۰۰۸، در فهرست افتخار این کنگره قرار گرفت.

پارسیان و من نخستین رمان سه‌گانه خیال‌پردازی ایرانی است که بر اساس اسطوره‌ها، حماسه‌ها و تاریخ ایران نگاشته شده‌ است، و نه تنها ستایش منتقدین و متخصصین حوزه ادبیات را برانگیخته بلکه مخاطبان بسیاری را نیز با خود همراه کرده‌ است. طوری که به گزارش روزنامه شرق، عنوان پرفروش‌ترین رمان نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را به دست آورد.

سایر آثار آرین نیز، همچون سه‌گانه «پارسیان و من» ریشه در فرهنگ و اساطیر کهن ایرانی دارند؛ چراکه آرین بازگشتن به فرهنگ ایرانی و بازسازی آن را نیاز امروز جامعه ایرانی برای تعامل با جهان پرهیاهو می‌داند.

هر چند که آرین بیشتر با عنوان نویسنده داستان‌های فانتزی حوزه کودک و نوجوان شناخته می‌شود، اما نه تنها مخاطبان آثار او محدود به این حوزه سنی نبوده و آثارش عموماً مخاطبانی از گروه‌های سنی مختلف را با خود همراه می‌کنند، بلکه آثارش ژانر و سبک پیچیده و متنوعی را نیز دربرمی‌گیرند. آرمان آرین در نوشته‌هایش موفق شده ‌است تا با در هم آمیختن مطالعات حوزه سینما و همچنین دانش گسترده در اسطوره‌ها، تاریخ، و ادیان ایرانی، آثاری بغایت تصویری، دراماتیک و خیال‌انگیز خلق کند. او معتقد است «اگر قصد فعال‌سازی تخیل در کودکان و نوجوانان را داریم، ابتدا باید در خودمان، آن را فعال کنیم؛ من فکر می‌کنم نویسنده یا هنرمندی که تخیل، خیال‌انگیزی و تصورش، ابتر و ناقص است، هرگز نمی‌تواند اثری به وجود آورد که موجب تخیل و خیال‌انگیزی در افراد دیگری شود.»

 

برخی جوایز این نویسنده:

• برنده جایزه بیست و سومین دوره کتاب سال ایران ۱۳۸۴ – پارسیان و من
  
  برنده لوح تقدیر از جشنواره مهرگان ادب (پکا) ۱۳۸۴ – پارسیان و من
  
  برنده جایزه پنجمین دوره کتاب سال شهید غنی‌پور ۱۳۸۴ – پارسیان و من
  
  برنده جایزه شورای کتاب کودک ۱۳۸۵ به عنوان «داستان تألیفی برگزیده سال» – پارسیان و من
  
  برنده لوح تقدیر از جشنواره مهرگان ادب ۱۳۸۵ – پارسیان و من
  
  دریافت لوح تقدیر از IBBY دانمارک (بنیاد هانس کریستین اندرسن) ۲۰۰۸ – پارسیان و من
  
  دریافت جایزه شاهنامه پژوه برتر و جوان از بنیاد فردوسی سال ۱۳۸۸
  
  دریافت جایزه شاهنامه پژوه جوان از شهرداری تهران ۱۳۸۸
  
  نامزد کتاب سال غنی پور ۱۳۸۹ برای کتاب سپیتمان
  
  برنده دیپلم افتخار بهترین بازی‌نامه رایانه‌ای حماسی سال ۱۳۹۱ برای بازی نامه رایانه‌ای «گُرگین» از بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ایران
  
  برنده جایزه اول بهترین فیلم از جشنواره E.M.U قبرس برای ساخت فیلم مستند کوتاه «همشهری کرم» ۲۰۱۳ 
  
  برنده جایزه نگاه ویژه از جشنواره صلح سبز قبرس برای «همشهری کرم» ۲۰۱۳
  
  برنده جایزه و لوح تقدیر برای سه‌گانه «اشوزدنگهه» از نخستین جشنواره مهدی آذریزدی ۱۳۹۴ 
  
  برنده جایزه شورای کتاب کودک ۱۳۹۴ به عنوان «داستان تألیفی برگزیده سال» برای سه‌گانه «اشوزدنگهه»
  
  سه گانه «اشوزدنگهه» رمان برگزیده جشنواره ادبی پایور ۱۳۹۴
  
  سه‌گانه «اشوزدنگهه» و «پتش خوآرگر یک: حماسه سرآغاز»؛ برگزیده و پنج ستاره هفدهمین فهرست لاک‌پشت پرنده – تابستان ۹۵
  
  «پتش خوآرگر» نامزد کتاب برتر سال ۱۳۹۶ و برنده لوح تقدیر از نهمین جشنواره «کتاب برتر کودکان و نوجوانان» – سال ۱۳۹۶
  
  «پتش خوآرگر» نامزد نشان طلایی و نقره‌ای جشنواره لاک‌پشت پرنده سال ۱۳۹۶
  
  پتش خوآرگر ۳ : بر بنیادهای هستی کتاب برگزیده ایران در بازآفرینی آثار کهن در فهرست کلاغ سفید ۲۰۱۸ کتابخانه مونیخ
  
  «مجموعه پتش خوآرگر» تنها اثر تألیفی برنده نشان نقره‌ای لاک‌پشت پرنده سال ۱۳۹۷ (در سالی که نشان طلایی، برنده ای نداشت)
  
  «مجموعه پتش خوآرگر» اثر تالیفی برگزیده شورای کتاب کودک ۱۴۰۰ و برنده نشان افتخار ماهی سیاه کوچولو. 
  

 سه‌گانه «پارسیان و من»

رمان سه‌گانه «پارسیان و من» بازآفرین خلاقی از شاهنامه فردوسی است که با الهام از ساختار سه بخشی آن، برش‌هایی از سه دوره اسطوره، حماسه و تاریخ ایران را روایت می‌کند. استفاده از ادبیات کهن و اساطیری یکی از شاهراه‌هایی است که نویسندگان بزرگ دنیا برای ایجاد داستان‌های فانتزی و تخیلی خود از آن بهره می‌گیرند. به این شکل با وجود ایجاد اثری نوین و سازگار با سلیقه مخاطب عصر حاضر، پیوندی هم با افسانه‌های کهن و اسطوره‌های بزرگ تاریخی خورده می‌شود که این پیوند جرقه آشنایی نسل جوان‌تر را به ادبیات کهن خواهد زد. «پارسیان و من» داستانی‌ است با این سبک و سیاق به قلم آرمان آرین که از فضای فانتزی و تاریخی موجود در ادبیات ایران زمین بهره برده و اثری ارائه کرده که مخاطب امروز را به دنیای پادشاهان هخامنشی و اساطیری همچون کاوه و فریدون و رستم برده و در هر یک از جلد ها قلمروی داستان در زمان یکی از این اسطوره ها برپا می‌شود. این اثر نوین که با دمیده شدن روح افسانه‌های کهن در قلم نویسنده، به نگارش در آمده است، تاکنون برنده جوایز ادبی بسیاری شده که مُهر تاییدی است بر کیفیت داستان و حفظ سیاق اساطیری آن.

در جلد اول کتاب پارسیان و من که «کاخ اژدها» نام دارد، اردشیر پسر نوجوان یک نویسنده که دوست‌دار فرهنگ و اساطیر ایران همراه خانواده‌اش از تونلی که زیر کلبه‌شان در جنگل قرار دارد، وارد دنیای اساطیر ایرانی می‌شود. او به زمان فریدون و ضحاک ماردوش (آژی دهاک) می‌رود تا در قیام کاوه آهنگر علیه ضحاک خونریز شرکت کند. او با نگاهی امروزین و ایرانی و انسانی، زندگی در آن دوران را تجربه می‌کند و در کنار کاوه و فریدون و ایرج و…با همه زوایای این بزرگ‌ترین ماجرای اسطوره‌ای تاریخ بشر آشنا می‌شود. هستی او در مسیر این حرکت در زمان، متحول و برای رستاخیزی راستین و نهایی آماده می‌شود.

‌جلد دوم هم داستان نوجوان دیگری با نام سیاوش است که او نیز به وسیله‌ی تونل زمان به دنیای اسطوره‌ها وارد شده و به همراه سیمرغ وارد داستان مشهور هفت‌خوان رستم می‌شود. جلد دوم این مجموعه «راز کوه پرنده» نام دارد. در ابتدای این قصه با پسری یتیم رو به رو می‌شویم که خدمتکار یک جادوگر شده و با رفتن به کوه و ورود به غار به اجبار جادوگر، سفر او در زمان آغاز می‌شود. او مسافر عرصه حماسه‌ها با همراهی مرغ دانای پارسیان سیمرغ است. مقرر است که سیاوش همراه با رستم دستان هفت‌خوان را طی کند، مقرر است که در نبردهای پهلوانان و رنج‌ها و شادی‌هایشان شریک باشد، و مقرر است که تا واپسین لحظه‌ها، بزرگ‌ترین پهلوان تاریخ را تنها نگذارد.

جلد سوم با نام «رستاخیز فرا می‌رسد»، باز هم قصه یک نوجوان ماجراجوست به اسم بردیا که در جهان باستان به درگاه کوروش کبیر رفته و حالا قرار است در جایگاه پسر کوروش قرار بگیرد. در این جلد که داستانی مستقل از جلدهای دیگر دارد، به زندگی کوروش بزرگ پادشاه باستانی ایران از فتح بابل تا مرگ او پرداخته می‌شود. بردیا پسری ۱۵ ساله و امروزی‌ست که در اثر حادثه‌ای به دوران باستان ایران سفر می‌کند و در جای پسر کوروش، که نام او هم بردیا است، قرار می‌گیرد. بردیا به کوروش در فتح بابل کمک می‌کند و از نزدیک در غم‌ها و شادی‌های پادشاه بزرگ همراه است. در پایان این کتاب تمامی شخصیت‌های سه جلد با یکدیگر بر دوش سیمرغ نشسته و به مکانی که در آن رستاخیز است و جنگ بین اهریمنان و تمامی پهلوانان ایران صورت می‌پذیرد.

در سه‌گانه‌ی «پارسیان و من» که از سوی نشر موج به چاپ رسیده است، داستان‌ها با شتاب پیش می‌روند اما لحظه به لحظه در ذهن خواننده می‌مانند. آهنگ کلام، واژگان و معنای تلویحی این شخصیت‌ها، به گونه‌ای پاک‌نشدنی بر لوح ضمیر خواننده نقش می‌بندد. بیان حادثه با لحن‌های ویژه، تاثیرهایی چون دلهره، ترس و رمز و راز را القا می‌کند؛ زبانی که نویسنده به کار می‌بندد هم به جنبه‌ی فوق طبیعی داستان می‌افزاید و وجه رمزگونه‌ی آن را تقویت می‌کند. تخیل زیبا و باورپذیر این اثر، به راحتی رویدادهای قهرمانی و افتخارآمیز در زندگی باستانی یک ملت را پوشش می‌دهد و آن را با زندگی امروز یک نوجوان همراه می‌کند. «پارسیان و من»، کتابی است که برای هر سن و سالی جذابیت خاص خود را دارد. 

 

اَشوَزدَنگهِه

بعد از پارسیان و من، آرین سرگرم آفرینش سه گانه‌ی دیگری به نام اشوزدنگهه شد. اشوزدنگهه، یک نام کهن ایرانی به معنای درستکار و حق‌جو است. آرین درباره این کتاب گفته ‌است: «اشوزدنگهه» نام شخصیتی است که در اوستا و کتاب‌های پهلوی از آن نام برده شده‌ است و من با تألیف این کتاب سعی دارم اسطوره‌ای جدید را با اتکا به ویژگی‌های این شخصیت خلق کنم. این رمان رمزیِ تاریخ ایران است. اگرچه متأسفانه تنها بخشی از تاریخ ایرانیان مکتوب شده و چهار هزار سال قبل آن هنوز نامشخص است؛ اما با اتکا به اطلاعات هزاره‌های موجود، توانستم این رمان را بنویسم. این مجموعه نیز از سوی نشر موج به چاپ رسیده است.

سه‌گانه اشوزدنگهه درباره ابر مرد ایرانی شش هزار ساله‌ای‌ست که در سیلک کاشان جاودانه (دراز عمر) می‌شود؛ سراسر تاریخ ایران را می‌پیماید و اکنون نیز به صورتی گمنام در تهران زندگی می‌کند. تمامی گمشده‌های تاریخ ایران و منطقه نزد اوست و او با بسیاری از بزرگان و مشاهیر تاریخ ایران روبرو یا آشنا می‌شود. اشوزدنگهه شخصیتی بسیار پیچیده، ریشه‌دار، نیرومند و تأثیرگذار است که نویسنده‌ی آن امیدوار است با یک تیر آن چند نشان بزند! یکی اینکه در برابر شخصیت‌های فانتزی و نیرومند غربی و شرقی، شخصیتی ملی و جهانی را تثبیت کند که در تاریخ ایران در مرکز جهان ریشه دارد و دیگر اینکه معنای واقعی هویت ایرانی را به جهانیان نشان دهد؛ نه آن چیزی که این روزها به نام ایران در برابر جهانیان جلوه داده می‌شود. در یک‌ کلام، می‌توان اشوزدنگهه را نخ تسبیحی برای دانه‌های تاریخ ایران دانست؛ نخی برای همه دوره‌ها و مردمان و اندیشه‌ها و کردارها و…

 

پَتَش خُوآرگر؛ نخستین رُمان اَوستا و بُندهش

واژه پَتَش خوآرگر که در گذر زمان به فرشوادگر و سوادگر و سوادکوه تغییر شکل داده، نام منطقه‌ای است کوهستانی در مازندران امروزی که نامش از دیرباز در کتاب‌ها و الواح و کتیبه‌های باستانی ایران زمین آمده‌است. اَبَرقهرمان رمان پتش خوآرگر که نام از آن دیار گرفته‌ است، فرمانروای دژ چرات در قلب دیار سوادکوه باستانی است که حدفاصل میان آدمیان و دیوان است اما دل در گرو کردارهای اهورایی دارد.

در روزگاری که سراسر زمین و هفت کشور، به تهاجم عظیم اهریمنان از هر سو گرفتار شده‌ است گروهی کوچک به راهنمایی فرّه‌ی ایزدی، رهسپار یافتن شخصیت افسانه‌ای «پتش خوآرگر» می‌شوند که باید صلح و آرامش را به جهان بازگرداند. روایت رمان بر دوش انبوه شخصیت‌ها و فضاهای پیچیده‌ای‌ست که هر یک در سویی از جغرافیای باستانی زمین، به کوشش در این نبرد عظیم مشغول‌اند؛ نبردی که هر کس هر چه در چنته دارد، در آن عیان می‌سازد و تاریخ انسان‌ها، نظیر آن را به خود ندیده ‌است.

این رمان پنج جلدی که پنج جلد آن «حماسه، سرآغاز»، «مردی از تبار اژدها»، «بر بنیادهای هستی»، «از ژرفای تاریکی» و «حماسه‌ی اندرون» است، توسط نشر افق و در دهه ۱۳۹۰ خورشیدی منتشر شده‌اند، نخستین رمان براساس اوستا و بُندَهِش ایرانی هستند که فضاها و شخصیت‌های این دو اثر باستانی در آن‌ها نو-آفرینی شده‌اند. البته «پتش خوآرگر» در ابتدا سه‌گانه (تریلوژی) بود ولی در میانه راه، بر اثر یک خواب، آرمان آرین بر آن شد که دو جلد دیگر نیز بر بدنه آن بیفزاید که آن را به پنج‌گانه (پنتولوژی) افزایش داد.

در بیانیه جشنواره لاک پشت پرنده سال ۱۳۹۶ بند پنجم درباره اهمیت پتش خوآرگر چنین آمده‌است: «در داوری کتاب‌های ششمین دوره‌ی لاک‌پشت پرنده، مجموعه کتاب پتش خوارگر به خاطر اهمیت در فهرست ۱۰ نامزد دریافت نشان‌های لاک‌پشت پرنده قرار گرفت، اما به دلیل این‌که هنوز انتشار مجلدات بعدی آن ادامه دارد، داوری آن برای دریافت نشان طلا یا نقره به انتشار دوره کامل آن موکول شد.»