کتابی که نگاه‌تان به گرگ‌ها را تغییر می‌دهد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ چندروز قبل بود که خبر مرگ «پیروز»، توله‌یوز ایرانی به مردم رسید و دست به دست چرخید و دوستداران محیط زیست و حیات وحش کشور را غمگین کرد. این توله‌یوز امیدی بود برای اینکه ما می‌توانیم جلوی انقراض یوزپلنگ آسیایی را بگیریم. این تنها تلاش متخصصان حیات وحش نیست و نخواهد بود؛ زیرا آنها برای نجات همه حیوانات سیاره زمین تلاش خواهند کرد تا فرزندان آینده نیز بتوانند با این جانوران آشنا شوند. شما دوست داشتید در زمان دایناسورها هم چنین متخصصانی حضور داشتند تا دست‌کم یکی از آنها را حفظ می‌کردند و ما اکنون می‌توانستیم خودِ واقعی آنها را درک کنیم نه اینکه صرفا انیمیشن‌ها و فیلم‌های اکشنی را که از این نوع حیوانات ساخته می‌شود، ببینیم؟ متخصصان حوزه محیط زیست صرفا پزشکان و محیط‌بانان نیستند؛ بلکه پژوهشگران و نویسندگان هم در این بستر و برای حفظ این موجودات نادر تلاش می‌کنند. یکی از آنها علی گلشن است که به تازگی جلد جدیدی از مجموعه «حیات وحش ایران» را با عنوان «گرگ خاکستری» تولید کرده و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را به چاپ رسانده است.

امروز ۳ مارس (۱۲ اسفندماه) است و روز جهانی حیات وحش. به این بهانه‌ی کاملا مرتبط، کتاب «گرگ خاکستری» این نویسنده و پژوهشگر را معرفی و مرور خواهیم کرد.

 

این اثر به بخش‌های مختلف تقسیم شده است و در هر بخش اطلاعات جامع و مستندی از زندگی گرگ‌های خاکستری به مخاطب داده می‌شود؛ از اینکه چطور متولد می‌شوند و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، قدرت‌هایشان چیست و چطور شکار انجام می‌دهند. خوانندگان این کتاب علمی می‌توانند اطمینان داشته باشند که پس از مطالعه این اثر، نکات مفیدی درباره حیات وحش بویژه گرگ‌های خاکستری یاد گرفته‌اند و نگاه‌شان به این موجودات دیگر مثل گذشته نخواهد بود.

علی گلشن در این اثر از باور اشتباه انسان‌ها درباره گرگ‌ها گفته و اشاره کرده است که آنها بدون درنظر گرفتن چرخه طبیعت و نقش گرگ‌ها در آن، دست به شکار این جانوران می‌زنند. نتیجه چنین باور و رفتاری منجر به در معرض خطر گرفتن جان گرگ‌ها شده و این نویسنده، انسان را بزرگ‌ترین خطر و اصلی‌ترین تهدید برای گرگ‌ها دانسته است. گرگ‌های خاکستری در سراسر جهان وجود دارند؛ ولی در ایران جان آنها بیشتر در خطر است؛ زیرا به دفعات زیاد شکار می‌شوند، با ماشین‌ها در جاده‌ها تصادف می‌کنند و انواع راه‌های مُردن که انسان‌ها در آن دخیل هستند.

در کتاب «گرگ خاکستری» به قدرت‌های این حیوان اشاره شده است که عبارت‌اند از: قدرت بویایی و شنوایی بالا، برخورداری از نظم بالا در زندگی گروهی، شکار حیوان‌های ضعیف یا بیمار که به طبیعت برای داشتن یک چرخه سالم کمک می‌کند و موارد دیگری که ما را درباره گرگ‌های خاکستری کنجکاو و مشتاق می‌کند. یکی از نکات جالب‌توجه درباره این موجود، واکنش نشان دادن او به انسان‌هاست. برای مثال وقتی شما چندبار صدای زوزه گرگ را تقلید کند، این حیوان با یک زوزه بلند پاسخ شما را می‌دهد. البته یکی دیگر از مسائلی که حائز اهمیت است این است که گرگ‌های خاکستری قدرت تشخیص بالایی در مواجهه با انسان‌ها دارند و در جایی که ما حضور داشته باشیم خود را پنهان می‌کنند. به این دلیل نمی‌شود به راحتی آنها را در اطراف‌مان ببینیم. این موضوع بیانگر این نکته است که تا وقتی‌که آنها گرسنه نباشند و به گوشت حیوانات نیاز نداشته باشند، سمت زیستگاه انسانی نمی‌آیند و خطری برای آدم‌ها ندارند.

علی گلشن هم نویسنده و هم عکاس این کتاب بوده است. او با قلم مستند و علمی اما خوش‌خوان خود روایتی پرکشش درباره زندگی گرگ‌های خاکستری بیان می‌کند و عکس‌های او همراه با فریبرز حیدری عکاس دیگر این کتاب، ما را به دل زندگی شخصی و اجتماعی گرگ‌های خاکستری می‌برد. تصاویر واقعی این کتاب، بار علمی اثر را بالا برده است و مخاطبان می‌توانند با جزئیات و دقت بیشتری ظاهر گرگ‌ها و نوع زیستگاه آنها را مشاهده کنند.

«گرگ خاکستری» از مجموعه حیات وحش ایران است که به کوشش علی گلشن در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است. دیگر عناوین این مجموعه عبارت‌اند از: «یوزپلنگ آسیایی»، «گوزن زرد ایرانی» و «شیر آسیایی».