قدرتی برای مدیریت کلاف سردرگم افکار

به گزارش خبرگزاری ایمنا، افکار مزاحم که به‌عنوان افکار ناخواسته نیز شناخته می‌شوند، افکاری هستند که به‌صورت ناگهانی و بدون دعوت وارد ذهن فرد می‌شوند و ممکن است باعث اضطراب و نگرانی شوند، این افکار می‌توانند به‌شدت روی زندگی روزمره و سلامت روانی فرد تأثیر بگذارند و در بعضی موارد به مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات اضطرابی منجر شوند.

افکار مزاحم می‌توانند باعث افزایش سطح اضطراب و استرس در افراد شوند، این افکار ممکن است به‌شکل تصاویری ناخوشایند، افکاری تهدیدآمیز یا نگرانی‌های بی‌اساس ظاهر شوند که باعث افزایش تنش و نگرانی فرد می‌شوند، اضطراب ناشی از افکار مزاحم می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و بروز مشکلات جسمی و روانی منجر شود؛ افکار مزاحم همچنین می‌توانند تمرکز فرد را مختل کنند و باعث کاهش عملکرد در محیط‌های مختلف شوند، برای مثال، فرد ممکن است در محیط کاری یا تحصیلی قادر به تمرکز بر وظایف خود نباشد و بازدهی کاهش یابد و این مسئله می‌تواند به احساس ناکامی و کاهش اعتماد به نفس منجر شود.

افکار مزاحم می‌توانند بر روابط اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارند، افراد ممکن است به‌دلیل نگرانی‌ها و اضطراب‌های ناشی از افکار مزاحم، از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی خودداری و به تنهایی و انزوا تمایل پیدا کنند که این مسئله می‌تواند به کاهش حمایت اجتماعی و افزایش احساس تنهایی منجر شود، افکار مزاحم می‌توانند باعث اختلالات خواب شوند، فرد ممکن است به‌دلیل افکار ناخواسته نتواند به‌راحتی به خواب برود یا در طول شب بیدار شود، مشکلات خواب می‌توانند به کاهش انرژی و بهره‌وری روزانه و در طولانی‌مدت به مشکلات جسمی و روانی منجر شوند.

تمرین‌های ذهنی و مدیتیشن می‌توانند به کاهش افکار مزاحم و افزایش آرامش ذهنی کمک کنند، مدیتیشن به فرد کمک می‌کند تا افکار خود را مشاهده و پذیرش کند بدون اینکه درگیر آنها شود و تمرین‌های تنفس عمیق، یوگا و تمرکز بر لحظه حال می‌توانند به کاهش اضطراب و کنترل افکار مزاحم کمک کنند، یکی از روش‌های مؤثر برای کنترل افکار مزاحم، نوشتن آنها روی کاغذ است، نوشتن افکار ناخواسته به فرد کمک می‌کند تا آنها را از ذهن خود خارج کند و به‌صورت ملموس‌تر با آنها مواجه شود و این کار می‌تواند به کاهش اضطراب و تسهیل فرآیند مدیریت افکار کمک کند.

تکنیک‌های شناختی-رفتاری می‌توانند به تغییر الگوهای فکری منفی و کنترل افکار مزاحم کمک کنند، این تکنیک‌ها شامل شناسایی و چالش‌گذاری افکار منفی، تغییر الگوهای فکری و تقویت افکار مثبت است و مشاوره با متخصصان روانشناسی می‌تواند به بهره‌مندی از این تکنیک‌ها کمک کند.

افکار تحت کنترل آگاهانه افراد نیست

احسان کاظمی، ‬مشاور‬ خانواده، روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه برخی افراد به اشتباه معتقدند که افکار تحت کنترل آگاهانه انسان قرار دارد، اظهار کرد: در واقع بسیاری از افکار تحت کنترل آگاهانه انسان نیست و افکار تنها به وجود می‌آیند، سرگردان هستند و از فردی دستور نمی‌گیرند.

وی با بیان اینکه یک اتاق پرسروصدا می‌تواند رشته افکار افراد را مختل کند، افزود: افراد باید بپذیرند که نمی‌توانند کاری کنند تا افکار به میل خود آنها از بین برود، انسان می‌تواند توجه خود را روی افکار خاصی متمرکز کند، اما این به آن معنا نیست که توانایی حذف آنها را داشته باشد.

روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور تصریح کرد: باور به این موضوع که انسان می‌تواند کنترل افکار خود را در دست گیرد، به این پیشنهاد رایج، اما غیرمفید منجر می‌شود که افراد می‌توانند افکار منفی را به افکار مثبت جایگزین کنند و این کار به آنها کمک می‌کند تا آنچه را که فکر می‌کنند، به طور کامل تحت کنترل درآورند؛ در واقع افراد می‌توانند به عمد به افکار مثبت فکر کنند و توجه خود را به صورت موقت از افکار ناخواسته به افکار منتخب مثبت هدایت کنند.

پذیرش را تمرین کنید

کاظمی با اشاره به اینکه افکاری که افراد قصد دارند آنها را با افکار مثبت جایگزین کنند، تداوم خواهد داشت و با قدرت بیشتری قسمت هوشیار ذهن باز می‌گردد، ادامه داد: تحقیقات روانشناختی در مورد سرکوب افکار به وضوح نشان می‌دهد که اثر اصلی سرکوب افکار، تجدید حیات افکاری است که افراد می‌خواهند آنها را فراموش کنند و همین موضوع برای احساسات افراد نیز صدق می‌کند.

وی با بیان اینکه هرچه افراد تلاش بیشتری کنند که احساسات و افکار خود را نادیده بگیرند، افکار و احساساتی که نمی‌خواهند، بیشتر خواهد شد، گفت: برای درک نحوه عملکرد افکار مزاحم ناخواسته، باید با پاسخ هشداری که در مغز ایجاد می‌شود شروع کنیم که این پاسخ گاهی اوقات پاسخ استرس، جنگ یا گریز، مبارزه، فرار یا میخکوب شدن نامیده می‌شود.

روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه افراد به منظور رها شدن از افکار مزاحم باید پذیرش را تمرین کنند، اضافه کرد: پذیرش به معنای تغییر دیدگاه و کنار گذاشتن مقاومت در برابر حضور افکار، احساسات و هیجانات ناخواسته است و افراد با پذیرش آنها، به افکار و احساسات ناخواسته خود اجازه می‌دهند که از ذهن عبور کنند و موجب درگیری ذهن نشوند.

به گزارش ایمنا، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و فیزیکی و مدیریت استرس می‌تواند به کاهش افکار مزاحم کمک کند، ورزش و فعالیت‌های بدنی می‌توانند به ترشح اندورفین و افزایش احساس خوش‌بختی کمک کنند، همچنین شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و ارتباط با دیگران می‌تواند به بهبود وضعیت روانی و کاهش احساس تنهایی کمک کند، استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق، مداخلات روان‌شناختی، مهارت‌های حل مسئله و تنظیم زمان نیز می‌تواند به کاهش اضطراب و کنترل افکار مزاحم کمک کند.

به طور کلی، افکار مزاحم می‌توانند تأثیرات جدی بر زندگی افراد داشته باشند و به افزایش اضطراب، کاهش تمرکز و عملکرد، تأثیرات منفی بر روابط اجتماعی و اختلالات خواب منجر شوند، با این حال، با استفاده از روش‌های مؤثر مانند تمرین‌های ذهنی و مدیتیشن، نوشتن افکار، تکنیک‌های شناختی-رفتاری، فعالیت‌های اجتماعی و فیزیکی و مدیریت استرس می‌توان به کنترل افکار مزاحم و بهبود کیفیت زندگی کمک کرد و مهم است که افراد در صورت تجربه مداوم و شدید افکار مزاحم، از متخصصین روان‌شناسی و مشاوره‌های حرفه‌ای بهره‌مند شوند تا به بهبود وضعیت روانی خود کمک کنند.