شهریار نیوز:
احسان موحدیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به آخرین تحولات ترکیه و تشدید اعتراضات در این کشور اظهار کرد: تظاهرات در ترکیه به‌طور عمده در شهرهایی با نفوذ سیاسی حزب حاکم (AKP) و مراکز دانشگاهی متمرکز است. آنکارا به‌عنوان پایتخت سیاسی و مرکز فعالیت نیروهای علوی و چپ‌گرا، همراه با دانشگاه فنی خاورمیانه، کانون اصلی اعتراضات است.
وی افزود: استانبول نیز به‌عنوان پایتخت اقتصادی و شهری با میراث سیاسی لیبرال، با وجود سابقه شهرداری اکرم امام‌اوغلو، صحنه تظاهرات گسترده است. تراموزان نیز به‌دلیل نفوذ حزب حاکم و زادگاه بودن امام‌اوغلو، اعتراضات را تشدید کرده است.
کارشناس مسائل ترکیه ادامه داد: در مناطق با اکثریت علویان، کردهای چپ‌گرا و مناطق نزدیک به سوریه، انتظار می‌رود اعتراضات ادامه پیدا کند، همچنین گروه‌هایی که معتقد به خطر افتادن میراث آتاتورک هستند، احتمالاً به این جنبش می‌پیوندند و آن را تقویت خواهند کرد.
اردوغان همچنان بر تسلط خود پابرجا خواهد ماند
وی تاکید کرد: باور ندارم که اعتراضات کنونی به کناره‌گیری اردوغان در کوتاه‌مدت بینجامد. اگرچه اپوزیسیون با حفظ اتحاد و اعمال فشار ممکن است تهدیدی برای او ایجاد کند، اما به‌نظر می‌رسد اردوغان همچنان بر تسلط خود پابرجا خواهد بود.
وی با اشاره به واکنش‌های بین‌المللی به این اعتراضات گفت: غرب احتمالاً نسبت به نقض حقوق بشر و تهدید ثبات سیاسی اظهار نگرانی کند، اما گمان نمی‌کنم علاقه‌ای به بی‌ثباتی کامل ترکیه داشته باشد. چین علاقه‌مند به تداوم همکاری‌های اقتصادی خود با ترکیه است و بنابراین تمایلی به تغییرات سیاسی در این کشور ندارد. اعراب نیز با وجود نارضایتی از دخالت‌های ترکیه در سوریه، احتمالاً اپوزیسیون را بدون پتانسیل جایگزینی مؤثر می‌دانند.
موحدیان اضافه کرد: از سوی دیگر، صهیونیست‌ها با توجه به افزایش نفوذ اردوغان در سوریه و تلاش او برای کنترل شرایط، ممکن است او را تهدید امنیتی تلقی کنند، همچنین با توجه به غرب‌گرایی اپوزیسیون، احتمال دارد غربی‌ها از پتانسیل آن برای حمایت از جایگزینی سیاسی استفاده کنند.
سرکوب اپوزیسیون؛ ابطال مدرک امام‌اوغلو و حذف تدریجی چهره‌ها
وی ابراز کرد: حتی در صورت توجه غرب به نقض حقوق بشر و احتمال حمایت از اصلاحات اپوزیسیون، تهدید فوری علیه اردوغان در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسد. با وجود چالش‌های اقتصادی و سیاسی، او همچنان ابزارهای حفظ قدرت را در اختیار دارد. ابطال مدرک تحصیلی امام‌اوغلو و اتهامات تروریستی علیه وی، احتمالاً منجر به محکومیت شش تا هفت‌ساله او خواهد شد.
کارشناس مسائل ترکیه تصریح کرد: پس از این، اردوغان احتمالاً با استفاده از همین روش، به سراغ شهردار آنکارا خواهد رفت تا او را نیز از صحنه سیاسی حذف کند. اگر اپوزیسیون بتواند چهره‌های محبوبی همچون امام‌اوغلو را معرفی کند، احتمالاً اردوغان را به چالش می‌کشد. با این حال، در کوتاه‌مدت بعید است این اعتراضات به تغییر قدرت در ترکیه بینجامد.
شکست‌های اقتصادی و سیاسی اردوغان؛ از سقوط لیر تا بن‌بست سوریه
وی در تشریح علل شکل‌گیری اعتراضات در این کشور گفت: در نظرسنجی‌های اخیر، حزب عدالت و توسعه (AKP) شرایط مطلوبی نداشت. دلیل آن به پیشرفت حزب جمهوری‌خواه خلق در افکار عمومی مرتبط است که عوامل اقتصادی و سیاسی مختلفی دارد. از یک‌سو، شرایط اقتصادی ترکیه با سقوط مداوم ارزش لیر، تورم و رکود همراه است و از سوی دیگر، سیاست خارجی این کشور با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شده است؛ به‌ویژه تسلط ترکیه بر سوریه به‌طور فزاینده‌ای ترکیه را با چالش روبه‌رو کرده و بار اقتصادی سنگین این کشور ورشکسته، نیازهای آن را بر دوش ترکیه گذاشته است.
موحدیان ادامه داد: ترکیه نتوانسته است روند همگرایی را در سوریه شکل دهد. دروزی‌ها به سمت اسرائیل گرایش یافته‌اند، علویان حاکمیت ابومحمد جولانی را نمی‌پذیرند و کردها نیز در مسیر جدایی‌طلبی حرکت می‌کنند. اسرائیل و آمریکا با استفاده از کردها، نفوذ خود را بر مناطق نفت‌خیز، صنعتی و کشاورزی سوریه حفظ می‌کنند. شرایط سوریه نیز، ترکیه را در بن‌بست قرار داده است.
وی یادآور شد: در عرصه سیاست خارجی قفقاز نیز، ترکیه با چالش‌های جدی روبه‌رو است. ایران مخالف جدی ایجاد کریدور زنگ‌زور است و ترکیه به اهداف خود نرسیده است، بنابراین مجموعه‌ای از چالش‌های اقتصادی و سیاسی، همراه با تلاش‌های اردوغان برای جلب حمایت داخلی، ترکیه را در شرایط پیچیده‌ای قرار داده است.
کارشناس مسائل قفقاز اضافه کرد: اردوغان تنها بر پشتیبانی قشرهای سنتی محافظه‌کار در مناطق مرکزی ترکیه تکیه دارد، در حالی که طیف‌های جمعیتی همچون علویان، کردها، نیروهای لیبرال و حامیان میراث آتاتورک از وی ناراضی هستند.
پاک‌سازی پس از کودتا ۲۰۱۶: ماندگاری اردوغان و رشد اپوزیسیون
وی افزود: پس از کودتای ۲۰۱۶، پاک‌سازی گسترده در نهادهای اداری، اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی، اگرچه به ماندگاری اردوغان کمک کرد، اما نارضایتی‌های عمیقی را به‌جا گذاشت. شکست‌های اردوغان در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، سیاست خارجی و تلاش‌هایش برای محدودسازی فضاهای سیاسی، نه تنها به ضررش تمام شده، بلکه به رشد احزاب مخالف همچون حزب جمهوری‌خواه خلق در افکار عمومی انجامیده است.
موحدیان تاکید کرد: تلاش‌های ترکیه برای ترویج ایدئولوژی‌هایی با سویه‌های نژادپرستانه و افراطی، مانند پان‌ترکیسم که اردوغان در آسیای مرکزی و برخی مناطق ایران و عراق دنبال می‌کند، به‌عنوان ابزار گسترش نفوذ منطقه‌ای به‌کار گرفته می‌شود. این سیاست‌ها، با هدف تقویت قدرت و توسعه نفوذ، نیز شکاف‌های اجتماعی در ترکیه را عمیق‌تر کرده‌اند.
وی تشریح کرد: به عبارتی، تلاش برای برتری بخشیدن به گروه‌های خاص بر اساس ایدئولوژی‌های قوم‌گرایانه، مانند اولویت قائل شدن برای شهروندان ترک، به‌طور طبیعی به افزایش تنش‌های داخلی و نابرابری‌های ساختاری در جامعه ترکیه منجر می‌شود. این رویکرد، با نادیده گرفتن حقوق سایر گروه‌های جمعیتی، نه‌تنها ثبات داخلی را تهدید می‌کند، بلکه به چالش‌های سیاسی و اجتماعی جدیدی نیز دامن می‌زند.
کارشناس مسائل قفقاز یادآور شد: اردوغان به‌تازگی تلاش می‌کند سیاست‌های خود را تغییر دهد و به نظر می‌رسد درصدد آشتی با کردها است، اما آثار منفی سیاست‌های پیشین در جامعه ترکیه و روابط با همسایگان همچنان وجود دارد. به‌عنوان مثال، در ایران این رویکردها واکنش‌های منفی برانگیخته است و تقریباً تمام همسایگان ترکیه از جمله یونان، ایران، ارمنستان و عراق به‌جز جمهوری آذربایجان، از دخالت‌های مکرر و سیاست خارجی آنکارا ناراضی‌اند.
وی با بیان اینکه رویدادهای اخیر در ترکیه شرایط نامطلوبی را برای اردوغان ایجاد کرده و امکان انتقاد رقبای سیاسی را فراهم کرده است، گفت: اردوغان در انتخابات اخیر با استفاده از مهاجران سوری، وعده‌های اقتصادی و روش‌های فشار، رأی جمع کرده است، اما در انتخابات آینده شانسی ندارد. به همین دلیل، با بازداشت رقیبان سیاسی مانند «اکرم امام‌اوغلو» سعی در ساماندهی موقعیت خود دارد که این اقدام به انفجار خشم عمومی انجامیده است.
جعل هویت و ثروت؛ سکوت ایران در برابر سیاست‌های ترکیه
موحدیان با ابراز نارضایتی از سکوت در برابر سیاست‌های ترکیه خاطرنشان کرد: ترکیه هیچ میراث فرهنگی یا تمدنی از خود ندارد و کشوری است که گاهی نوروز را از ما سرقت می‌کند، گاهی ابوعلی سینا را از ایران دزدی می‌کند، گاهی مریم میرزاخانی را ترک معرفی می‌کند و گاهی شهریار را تصاحب می‌کند. این رویه بر پایه جعل هویت و ثروت است. ادبا و دانشمندان ایرانی در تلاش برای حفظ هویت و تمدن خود هستند، اما سکوت ایران در راستای ایجاد اتحاد کشورهای فارسی‌زبان یا سکوت در دفاع از میراث فرهنگی و هویتی در برابر جعلیات، آزاردهنده است.
ثبت دیدگاه