در بند تهدیدات سیاهه آلودگی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، آلودگی هوا یکی از معضلات زندگی امروز در سراسر جهان است که تأثیرات مخرب آن بر تمام ابعاد زندگی و سلامت افراد نمود دارد و هیچ فردی نمی‌تواند از اثرات منفی این معضل در امان باشد، آلودگی هوا فصل یا روز و شب ندارد و در هر حال، غول آلودگی بر سلامت افراد سایه می‌اندازد.

هوای آلوده از مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن دار، هیدروکربن‌های سوخته نشده، ذرات ریز معلق، برمید سرب و سایر ترکیبات سربی تشکیل شده است که تهدیدات این معضل بزرگ تنها منوط به سلامت جسمی افراد نیست و روح و روان را نیز تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

از جمله تأثیرات منفی پدیده آلودگی هوا بر جسم افراد می‌توان به آسم، سرطان ریه، هیپرتروفی بطن قلب، آلزایمر، پارکینسون و اختلالات روانی رتینوپاتی، اوتیسم، رشد جنین و کم وزنی نوزاد اشاره کرد، همچنین زودرنجی، بی‌حوصلگی، افزایش عصبانیت، میل به سکوت، بی‌حالی و کسلی، تشدید اختلالات وسواس فکری، انزوا و گوشه‌گیری، بروز واکنش‌های هیجانی و افزایش میزان خشونت و پرخاشگری از جمله تأثیرات این پدیده بر خلق و خوی افراد است.

طی سال‌های اخیر شاهد افزایش آلودگی هوا در سراسر جهان بوده‌ایم و در پی افزایش غلظت آلاینده‌ها و مدت زمان قرارگیری افراد در معرض آنها، محققان از افزایش بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان‌های سطح چشم و تشدید علائم بیماری‌های چشمی، پیش‌بینی افزایش انواع سرطان در سال ۱۴۰۴ به ۱۶۰ هزار مورد، افزایش موارد سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، سرطان‌های کودکان و بروز و تشدید بیماری‌های مرتبط با ریه از جمله آسم و آلرژی خبر می‌دهند.

تغییرات خلق و خو با قرارگیری در معرض آلودگی هوا

وی با بیان اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده بروز اضطراب یکی از پیامدهای منفی آلودگی هوا است، افزود: ذرات آلاینده می‌تواند تحمل افراد را کاهش دهد و منجر به ایجاد اضطراب یا تشدید آن شود، به طور کلی بی‌حوصلگی و تمایل به انجام دادن فعالیت‌ها به خصوص فعالیت‌های روزمره با سرعت بیشتر، در افرادی که در معرض آلودگی هوای زیادی قرار دارند، دیده می‌شود.

این کارشناس روانشناسی تصریح کرد: آلودگی هوا احتمال ابتلاء به اوتیسم را افزایش می‌دهد و طبق اعلام محققان، احتمال درگیر شدن کودکان ساکن در شهرهای آلوده به بیش فعالی، ۶۲ درصد بیشتر از سایر کودکان است.

طاهری ادامه داد: به طور کلی، زودرنجی، بی‌حوصلگی، افزایش عصبانیت، میل به سکوت، بی‌حالی و کسلی، تشدید اختلالات وسواس فکری، انزوا و گوشه‌گیری، بروز واکنش‌های هیجانی و افزایش میزان خشونت و پرخاشگری، از جمله تأثیرات قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات آلاینده هوا به شمار می‌رود.

ذرات آلاینده هوا، عاملی برای تشدید اختلالات روانی

وی با اشاره به اینکه به واسطه وجود آلاینده‌ها، افراد میل خود را به انجام بعضی فعالیت‌ها از دست می‌دهند و دچار احساس بی‌حالی و کسلی می‌شوند، گفت: کاهش سطح اکسیژن در پی قرارگیری در معرض آلودگی هوا، می‌تواند احساس کسالت، ضعف و حتی افسردگی را در افراد به همراه داشته باشد.

این کارشناس روانشناسی اضافه کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، احساس نشاط و انرژی درونی در افرادی که بیشتر در معرض آلاینده‌های هوا قرار دارند، کمتر می‌شود و بسیاری از افراد گوشه‌گیری و انزوا را تجربه می‌کنند.

طاهری با بیان اینکه تندخویی از جمله دیگر مواردی است که در پی قرارگیری در معرض آلودگی هوا بروز می‌کند، افزود: هیپوکامپ مغز، در خلق و خو و حافظه افراد تأثیرگذار است و با قرارگیری در معرض آلاینده‌های هوا، در پی التهابات ایجاد شده، این بخش از مغز بیش از حد تحریک می‌شود و احتمال بروز علائم افسردگی افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه بسیاری از اختلالات روانی با قرارگیری در معرض آلودگی هوا تشدید می‌شود، گفت: به عنوان مثال، در شرایط وجود و تشدید آلودگی هوا، شاهد افزایش تعداد افراد درگیر با اختلال خودبیمارانگاری نیز خواهیم بود؛ این دسته از بیماران، به خوبی علائم بیماری‌های جسمی را تقلید و اجرا می‌کنند و آلودگی هوا را فرصت مناسبی برای تظاهر علائم جسمانی بیماری‌هایی می‌دانند که در پی این شرایط بروز می‌کند.

سیستم تنفسی، اصلی‌ترین سیستم تاثیرپذیر از آلودگی هوا

سارا محمدی، کارشناس تغذیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اثرات آلودگی هوا بر سلامت جسمانی افراد اظهار کرد: می‌توان اعتقاد داشت که تمام سیستم بدن به خصوص سیستم تنفسی، قلبی-عروقی و عصبی، در معرض مواد سمی معلق در هوا دچار آسیب می‌شود و در این بین، سیستم تنفسی اصلی‌ترین سیستمی است که در درجه اول در معرض پیامدهای ناشی از ذرات آلاینده قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه میزان آسیب وارد شده به سلامت جسم افراد در مواجهه با آلودگی هوا، به مدت زمان استنشاق ذرات آلاینده و میزان غلظت آنها بستگی دارد، افزود: سن، جنسیت، بیماری‌های زمینه‌ای و تغذیه افراد از جمله عواملی است که بر تأثیرپذیری سلامت جسمی افراد از آلودگی هوا، نقش اساسی دارد.

این کارشناس تغذیه با اشاره به اینکه کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای از جمله بیماران مبتلا به آسم، آلرژی، نارسایی‌های قلبی، دیابت و فشار خون، بیشتر در معرض تهدیدات این شرایط قرار خواهند داشت، تصریح کرد: با توجه به اینکه آلودگی هوا بر تمام ارگان‌های بدن تأثیرگذار است، تغذیه افراد می‌تواند بخشی از این مضرات را کاهش دهد یا در بهترین حالت، مقداری آن را جبران سازد.

محمدی با بیان اینکه این معضل جهانی، سلامت تمام افراد را تهدید می‌کند و از همین رو توجه به رژیم‌های تغذیه‌ای باید مد نظر تمام افراد قرار داشته باشد، ادامه داد: سیستم تنفسی انسان بیش از هر سیستم دیگری در بدن در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرد و مصرف روزانه لبنیات از جمله شیر یا ماست در روزهای آلوده می‌تواند منجر به تولید اکسیژن بیشتر در خون و سم‌زدایی بدن شود.

چگونه پیامدهای آلودگی هوا را به حداقل برسانیم؟

وی با بیان اینکه مصرف لبنیات نیز می‌تواند جذب عناصر سنگین موجود در ذرات آلاینده هوا را کاهش دهد، گفت: غفلت از نوشیدن آب می‌تواند منجر به ماندگاری سموم در بدن شود؛ آب، جذب اکسیژن را تسریع می‌کند و سم‌زدایی بدن را هم بر عهده دارد، همچنین نوشیدن آب در روزهای آلوده با توجه به نقش پاک‌سازی کننده این مایع، می‌تواند سلامت پوست و موی افراد را نیز تأمین کند.

این کارشناس تغذیه اضافه کرد: به افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند و درگیر عوارض ناشی از آن می‌شوند ، مصرف ویتامین‌های E و D توصیه می‌شود که منابع ویتامین E شامل روغن‌های گیاهی ، سبزیجات سبز رنگ ، جگر ، بادام و گردو و منابع ویتامین D شامل شیر ، کره و تخم مرغ است.

محمدی افزود: نقش ویتامین‌های C و A در محافظت از بدن در برابر آلودگی‌ها، غیرقابل انکار است و هویج ، کره و سیب زمینی بهترین منابع ویتامین A است و پرتقال ، توت فرنگی و انبه از منابع سرشار ویتامین C به شمار می‌رود.

وی خاطرنشان کرد: داشتن خواب کافی، استفاده از ماسک، پرهیز از دخانیات و قرارگیری در معرض آلودگی هوا و کاهش دادن استرس روزمره از جمله مواردی است که در کنار تغذیه افراد باید مد نظر قرار داشته باشد تا عوارض و پیامدهای آلودگی هوا به حداقل خود برسد.

بر این اساس؛ پیامدهای آلودگی هوا به عنوان یک معضل جهانی بی‌شمار است و ۹ نفر از هر ۱۰ نفر در دنیا، هوای آلوده را استنشاق می‌کنند؛ سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۳، آلودگی هوا را به‌عنوان عامل سرطان‌زای قطعی معرفی کرده و مطالعات مختلف نشان داده است که مواجهه با آلودگی هوا حتی با غلظت‌های پایین‌تر از مقادیر استاندارد و رهنمود، می‌تواند سبب اثرات حاد و مزمن شود.

طبق آمارهای موجود، هر سال حدود هفت میلیون مرگ منتسب به آلودگی هوا در دنیا رخ می‌دهد که این میزان معادل ۱۰ درصد از کل موارد مرگ است، همچنین برآورد شده است که تعداد موارد مرگ منتسب به آلودگی هوا در ایران حدود ۴۰ هزار مورد در سال است که این تعداد نیز معادل حدود ۱۰ درصد از کل موارد مرگ سالانه کشور است، از همین رو افراد باید در کنار مد نظر داشتن تمام اقدامات منجر به کاهش آلودگی هوا، اقداماتی مؤثر به منظور به حداقل رساندن مضرات این پدیده جهانی را مد نظر داشته باشند.