شهریار نیوز:
به گزارش خبرگزاری ایمنا، پژوهشگران در زمینه تکامل انسان از دیرباز به دنبال یافتن پاسخ به پرسشی بودند که منشأ واقعی بشر چگونه شکل گرفته است. تحقیقات منتشر شده در تاریخ ۱۸ مارس ۲۰۲۵ از سوی دانشگاه کمبریج و به چاپ رسیده در مجله Nature Genetics، تصویری نو از تاریخچه تکاملی انسان ارائه می‌دهد. طبق این یافته‌ها، انسان‌های امروزی حاصل ادغام دو جمعیت ژنتیکی هستند که به طور همزمان به مسیرهای مجزا رفته و پس از آن، در حدود ۳۰۰ هزار سال پیش دوباره به یکدیگر پیوستند.
براساس تحلیل‌های پیشرفته بر پایه توالی‌های کامل ژنوم، پژوهشگران دانشگاه کمبریج مشخص کردند که دو جمعیت نخستین که حدود ۱.۵ میلیون سال پیش از یکدیگر جدا شده بودند، به نحوی ادغام شدند که یکی از آن‌ها حدود ۸۰ درصد از ژنوم انسان مدرن را تأمین کرد و جمعیت دیگر با سهمی بالغ بر ۲۰ درصد، نقش مکمل ایفا نمود، این یافته‌ها، تصویر جدیدی از تکامل بشر ارائه می‌دهد که در آن فرایندهای شکافتن و ادغام ژنتیکی بسیار پیچیده و چندلایه به چشم می‌خورد.
ریچارد دوربین از دپارتمان ژنتیک دانشگاه کمبریج اظهار داشت:
تاریخچه بشر فراتر از داستان تکاملی یکپارچه است. یافته‌های ما نشان می‌دهد که دو جمعیت مستقل، که به طور مجزا مسیرهای ژنتیکی خود را طی کرده بودند، سپس با یکدیگر ادغام شدند و ترکیب ژنتیکی آن‌ها پایه‌گذار ظهور انسان مدرن گردید.
روش تحقیق و فناوری نوین
در این پژوهش از داده‌های جامع به دست آمده از پروژه هزار ژنوم استفاده شده است؛ پروژه‌ای که نمونه‌های ژنتیکی از جمعیت‌های مختلف سراسر جهان را شامل می‌شود. تیم پژوهشی با بهره‌گیری از یک الگوریتم محاسباتی پیشرفته به نام «cobraa»، فرایند شکافتن و سپس ادغام جمعیت‌های قدیمی را مدل‌سازی کرد. این الگوریتم ابتدا با استفاده از داده‌های شبیه‌سازی شده آزمایش شد و سپس بر روی داده‌های واقعی اعمال شد.
ترور کازینز، نویسنده اصلی پژوهش، گفت: با استفاده از روش‌های نوین تحلیل ژنومی، ما توانستیم رویدادهایی را که حتی اگر شواهد فیزیکی از آن‌ها نبود، از طریق بررسی ژنوم انسان مدرن بازسازی کنیم.
تحلیل ژنومی و الگوریتم Cobraa ساختار ادغام جمعیت‌های اولیه بشر را آشکار ساخت؛ پژوهشگران نشان دادند تعامل ژنتیکی میان گروه‌های باستانی منشأ منحصر به فرد انسان مدرن رقم زده است.
یکی از نکات جالب توجه این پژوهش، مشاهده یک کاهش شدید جمعیتی در یکی از جمعیت‌ها بلافاصله پس از شکافتن بود، آیلوین اسکالی توضیح داد: مشاهدات ما نشان می‌دهد که بلافاصله پس از جدایی، یکی از این جمعیت‌ها دچار یک کاهش جمعیتی شدید شد و به تدریج طی یک میلیون سال رشد پیداکرد، این جمعیت بعدها بخش عمده‌ای از ژنوم انسان مدرن را تأمین کرد.
با وجود آنکه جمعیت دوم تنها ۲۰ درصد از ژنوم انسان مدرن را تأمین نمود، پژوهشگران معتقدند ژن‌های وارث شده از این گروه نقش حیاتی در تکامل بشر داشته‌اند، به خصوص ژن‌هایی که مربوط به عملکرد مغز و پردازش‌های عصبی هستند، ممکن است همچون محرک‌های اصلی برای افزایش توانایی‌های شناختی انسان عمل کرده باشند، کازینز در این باره افزود: تأثیر ژن‌های وارث شده از جمعیت دوم، به ویژه در حوزه‌های مرتبط با هوش و تفکر، می‌تواند کلید درک بهتر تکامل ویژگی‌های منحصر به فرد انسان باشد.
انتخاب‌های طبیعی و فرایند تصفیه ژنتیکی
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ژن‌های وراثتی از جمعیت دوم بیشتر در نواحی دور از بخش‌هایی از ژنوم که به عملکردهای حیاتی مرتبط هستند یافت می‌شوند. این پدیده نشانگر فرایند انتخاب طبیعی تصفیه‌کننده است که طی زمان ژن‌هایی که با ساختار ژنتیکی غالب ناسازگار بودند را حذف می‌کند.
این پژوهش نه‌تنها تصویری نو از تاریخچه تکاملی انسان ارائه می‌دهد، بلکه رویکردی نوین در مطالعه ژنتیک تکاملی را نیز به نمایش می‌گذارد. تیم پژوهشی دانشگاه کمبریج تأکید دارد که مدل «cobraa» می‌تواند در مطالعات مربوط به تکامل سایر گونه‌ها نیز کاربرد داشته باشد. پژوهشگران این مدل را بر روی داده‌های ژنتیکی گونه‌هایی همچون خفاش‌ها، دلفین‌ها، شامپانزه‌ها و گوریلاها نیز به کار برده و شواهدی از ساختارهای جمعیتی پنهان پیدا کرده‌اند، کازینز با توجه به موضوع بیان کرد: دیدگاه تکاملی تک‌خطی و منظم، بیش از حد ساده‌سازی شده است. داستان تکامل بشر همچون بسیاری از گونه‌های دیگر، مجموعه‌ای از پیچیدگی‌های ناشی از تعاملات ژنتیکی و بین‌جمعیتی است.
بازنگری در نظریه‌های تکاملی
برای دهه‌ها، نظریه پیشرو در ژنتیک تکاملی این بود که انسان‌های مدرن از یک خط تکاملی واحد در آفریقا به وجود آمده‌اند، اما یافته‌های جدید دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد که مسیر تکاملی انسان بسیار پیچیده‌تر از آنچه تصور می‌شد، است، این نتایج دلیل بر آن دارد که ادغام دو جمعیت باستانی، پیش‌زمینه‌ای برای ایجاد تنوع ژنتیکی گسترده در میان انسان‌های مدرن فراهم کرده است.
این پژوهش تأثیرات عمیقی بر درک ما از تاریخ بشر خواهد داشت، یافته‌ها آشکار می‌سازد که حتی پیش از آنکه انسان‌های مدرن با نئاندرتال‌ها و دنیسوان‌ها درگیر تبادلات ژنتیکی شوند، یک رویداد بزرگ ادغام ژنتیکی رخ داده است که سهم آن تا ده برابر بیشتر از تبادلات بعدی بوده است، این یافته به ما یادآوری می‌کند که تاریخچه ژنتیکی بشر حاصل تعاملات گسترده‌ای است که تا کنون کمتر به آن توجه شده بود.
چشم‌انداز پژوهش‌های آینده
تیم پژوهشی دانشگاه کمبریج قصد دارد مدل «cobraa» را بهبود بخشد تا بتواند تبادلات ژنتیکی تدریجی بین جمعیت‌ها را نیز شناسایی کند. آن‌ها همچنین می‌خواهند بررسی کنند که چگونه یافته‌های ژنتیکی همچون شواهد فسیلی مرتبط می‌شوند. یکی از پرسش‌های اساسی باقی‌مانده این است که کدام یک از گونه‌های باستانی همچون هومو اریکتوس یا هومو هایدلبرگنسی می‌توانند به عنوان جمعیت‌های اولیه در این فرایند ادغام ژنتیکی مطرح شوند، اسکالی در این باره تأکید کرد: فناوری و روش‌های مدرن ژنتیکی به ما این امکان را می‌دهند که رویدادهایی را که میلیون‌ها سال پیش رخ داده‌اند، بازسازی کنیم. این نتایج نه تنها تاریخچه بشر را تغییر می‌دهند، بلکه به ما نشان می‌دهند که تعاملات ژنتیکی میان گونه‌ها فرایندی اساسی در تکامل حیات است.
به گزارش ایمنا، این پژوهش جامع و دقیق دانشگاه کمبریج، داستان پنهانی از تاریخچه تکامل انسان را بازگو می‌کند؛ داستانی که در آن ادغام دو جمعیت باستانی، زمینه‌ساز تنوع و پیچیدگی ژنتیکی بشر شده است. یافته‌های این مطالعه نظریه‌های قدیمی را به چالش کشیده و افق‌های جدیدی را برای پژوهش‌های آینده در زمینه تکامل و ژنتیک باز می‌کند.
با استفاده از الگوریتم «cobraa»، پژوهشگران توانستند حتی بدون دسترسی به نمونه‌های فسیلی، حضور جمعیت‌های اولیه و تأثیر آن‌ها بر ژنوم انسان مدرن را شناسایی کنند. این نتایج ما را به یاد می‌آورند که تاریخ بشر حاصل تعاملات پیچیده و چندلایه‌ای است که هر یک سهم خود را در شکل‌گیری آن داشته‌اند.
ثبت دیدگاه