به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، امام رضا(ع) در سال ۱۴۸ هجرى قمرى یعنی بیش از ۱۲۵۰ سال پیش در شهر مدینه به دنیا آمدند. پدر ایشان امام موسی‌بن‌جعفر(ع)، امام هفتم شیعیان و مادرشان بانویى بزرگوار و خردمند به نام تکتم یا نجمه بود. امام رضا(ع) در همان سالى زاده شدند که پدربزرگ ایشان، حضرت امام جعفر صادق(ع)، به شهادت رسیدند. نام ایشان، على است؛ ولى بر اساس شیوه‌اى که در میان اعراب مرسوم است، به وى ابوالحسن مى‌گفتند.
این‌گونه اسم‌ها را کنیه مى‌نامند. علاوه‌بر نام و کنیه، گاه عنوان دیگرى به افراد مى‌دهند که آن را لقب مى‌گویند. امام هشتم داراى لقب‌هاى متعددى است. از جمله معروف‌ترین این القاب؛ رضا، عالم آل محمد، غریب‌الغرباء، شمس‌الشموس و معین‌الضعفاء است. نامیدن هر فرد به این نام‌ها، یعنى اسم، کنیه و لقب دلیل خاصى دارد. گفته‌اند که وى را به این جهت رضا لقب داده‌اند که خداوند از او راضى است. دوران کودکى و جوانى امام در مدینه گذشت. اخلاق نیکو، دانش فراوان، ایمان و عبادت بسیار از ویژگى‌هایى بود که امام را مشخص مى‌ساخت.
در این گزارش به رفتار و اخلاق اجتماعى و شخصیت معنوی امام رضا(ع) اشاره می‌کنیم:
شخصیت اخلاقی امام رضا(ع)
ـ هیچ‌گاه با سخن خود، دیگران را آزار نداد.
ـ سخن هیچ‌کسى را قطع نکرد.
ـ به نیازمندان بسیار کمک می‌کرد.
ـ با خدمت‌گزاران خود بر سر یک سفره مى‌نشست و غذا مى‌خورد.
ـ همیشه چهره‌اى خندان داشت.
ـ هنگام نشستن، هرگز پاى خود را در حضور دیگران دراز نمى‌کرد.
ـ به عیادت بیماران مى‌رفت.
ـ به پاکیزگى بدن، موى سر و پوشاک خود بسیار توجه داشت.
ـ بسیار بردبار و صبور و شکیبا بود.
شخصیت علمی امام هشتم
امام رضا(ع) جایگاه علمى ویژه‌اى داشتند. ایشان از دانشى سرشار بهره‌مند بودند و این برجستگى علمى در رویارویى با دانشمندان ادیان و مذاهب دیگر، بهتر آشکار مى‌شد. جلسات و محافلى که علما و دانشمندان مختلف گرد هم مى‌آمدند و به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خویش مى‌پرداختند، در آن زمان رونق خاصى داشت. حاکمان آن عصر، گاه براى جلوه دادن شکوه دربار خویش، گاه به منظور گرایش دانشمندان به دربار و زمانى براى اینکه بر عقیده کسى چیره شوند، در کنار مجالس دیگر، به برگزار کردن نشست‌هاى علمى نیز مى‌پرداختند. این محافل که به جلسات «مناظره» معروف بود، بهترین مکان براى ابراز شایستگى‌هاى علمى افراد به شمار مى‌رفت.
در عصر امام رضا(ع)، آن‌گاه که همه دانشمندان جمع مى‌شدند و به گفت‌وگو مى‌پرداختند و سرانجام در پاسخ دیگران فرو مى‌ماندند، دست به دامان امام رضا مى‌شدند تا بر حقانیت مطلب خویش گواهى دهند.
شخصیت معنوی امام رضا(ع)
گفتیم که امام رضا از نظر توجه به مسائل معنوى و پرداختن به امور عبادى نیز برجسته بودند. روایت‌ها و داستان‌هاى بسیارى از این جنبه زندگى امام در کتاب‌هاى تاریخى نقل‌شده که شنیدن آن براى همه ما جالب است.
ـ شب‌ها کم مى‌خوابید و بیشتر شب را به عبادت مى‌پرداخت.
ـ بسیارى از روزها را روزه مى‌گرفت.
ـ سجده‌هایش بسیار طولانى بود.
ـ قرآن بسیار تلاوت مى‌کرد.
ـ به نماز اول وقت پایبند بود.
ـ به جز هنگام نماز هم به مناجات به خدا انس داشت.
احادیث امام رضا(ع)
برخی از سخنان حکمت‌آمیز و گهربار امام رئوف عبارت‌اند از:
– دوست هرکس عقل اوست و دشمن هرکس جهل و نادانی و حماقت است.
– مهرورزی و دوستی با مردم نصف عقل است.
– چیزی نیست که چشمانت آن را بنگرد مگر آنکه در آن پند و اندرزی است.
– علم و دانش همانند گنجی می‌ماند که کلید آن سؤال است، پس بپرسید. خداوند شما را رحمت کند؛ زیرا در این امر چهار طایفه دارای اجر هستند: سؤال‌کننده، آموزنده، شنونده و پاسخ‌دهنده.
– نظافت و پاکیزگی از اخلاق پیامبران است.
در ادامه گزارش، به مروری بر آثار منتشرشده درباره امام رضا(ع) در حوزه کودک و نوجوان می‌پردازیم:
«مژده گل»
نویسنده: محمود پوروهاب و مجید ملامحمدی
انتشارات: کتاب جمکران
مجموعه کتاب داستانی «مژده گل» در بردارنده داستان‌های کوتاهی از چهارده معصوم(ع) برای گروه سنی کودک و نوجوان است که به قلم محمود پوروهاب و مجید ملامحمدی نوشته شده. یکی از کتاب‌های این مجموعه درباره امام هشتم است و کودکان و نوجوانان را با زندگی امام رضا(ع) در غالب داستان آشنا می‌کند.
«خوشبوتر از گلاب»
نویسنده: شکوه قاسم‌نیا
انتشارات: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
کتاب، شرح مختصری از زندگی امام رضا(ع) از بدو تولد تا جانشینی پدر، بیان بعضی نامه‌ها و مکاتبات ایشان با پدرشان که سال‌ها در زندان بودند و همانجا مسموم و شهید شدند و خطوط کلی زندگی آن امام همام پس از پدر بزرگوارشان، است.
«خوشبوتر از گلاب» ساده و صمیمی و بسیار تأثیرگذار است. اندوه و تنهایی امام جواد(ع)، غریبی امام رضا(ع) در عین بودن در میان یاران، احساس پسندیده پیرزن تنهایی که خانه گلی‌اش به نور حضور گرم امام همواره روشن ماند و درخت آرزوها در خانه او رویید، از لحظات دل‌انگیز این کتاب‌اند. نویسنده، ما را با شیوه زندگی و رفتار و منش حضرت رضا آشنا می‌کند. کتاب به لحاظ معنوی از ارزش‌های والای شناختی، عاطفی و معرفتی برخوردار است. حجم کتاب، حروفچینی، شیوه نگارش و لحن مناسب کودکان و نوجوانان است.
«آفتاب خراسان»
نویسنده: مرتضی دانشمند
انتشارات: به‌نشر
آفتاب خراسان به قلم مرتضی دانشمند و تصویرگری طیبه توسلی، دربردارنده پنج داستان مصور درباره امام رضا(ع) برای کودکان است.
«مجموعه قصه‌هایی از امام رضا(ع)»
نویسنده: مژگان شیخی
انتشارات: کتاب‌های بنفشه (کودک و نوجوان انتشارات قدیانی)
آشنایی با امامان همواره یکی از دغدغه‌های والدین بوده است. کتاب قصه‌های تصویری از امام رضا(ع) از جمله کتاب‌داستان‌های تصویری برای کودکان است که قصه‌هایی از امام رضا را برای کودکان نقل می‌کند. این مجموعه شامل ۱۰ جلد است که از سوی نشر قدیانی برای کودکان بالاتر از ۷ سال منتشر شده است. این کتاب‌ها را سیدحسام‌الدین طباطبایی تصویرگری کرده است.
منبع
ثبت دیدگاه