گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ حتما تا به حال شنیده‌اید که می‌گویند ربات‌ها به زودی دستیار و همکار انسان‌ها می‌شوند و حتما در سال‌های اخیر بیشتر شنیده‌اید که مدل‌های جدیدی از همکاری و تعامل انسان‌ها و ربات‌ها یافته شده و ربات‌ها در آینده نزدیک جزئی از زندگی انسان‌ها می‌شوند.
این مسأله ممکن است حتی برخی را به وحشت بیندازد، تصور آینده‌ای که هیچ از آن نمی‌دانیم و فقط می‌شنویم که قرار است دستیارانی برایمان بیاید و از جنس ربات.
شاید با خودتان فکر کرده باشید که اصلا ربات چیست و چطور می‌تواند دستیار انسان باشد و در انجام کارهای روزمره کمک حال انسان‌ها شود؟
اگر بخواهیم در لغت مفهومی را برای ربات تعریف کنیم باید بگوییم ربات ماشینی است که معمولاً قابل برنامه‌ریزی توسط رایانه بوده و قادر به انجام خودکار شماری از اعمال پیچیده است.
اما ربات‌ها این روزها به دوست انسان‌ها تبدیل شده‌اند و حتی بچه‌های مدرسه‌ای خودمان در کشورمان ایران ربات می‌سازند و علم ربات آموخته‌اند.
این روزها رقابتی در همین زمینه از سوی دانشگاه آزاد برگزار شده است، شانزدهمین دوره مسابقات ربوکاپ آزاد ایران ۲۰۲۲(IranOpen RoboCup) که از روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه با حضور حدود ۱۳۵ تیم از دانشگاه‌ها و مدارس داخل و خارج از کشور و حدود ۸۰۰ شرکت کننده در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد افتتاح شده و تا جمعه شانزدهم نیز ادامه دارد.
بازدید از این مسابقات نیز برای عموم آزاد است و اتفاقا دیدن ربات‌ها و آشنا شدن با آنها نیز خالی از لطف نیست.
ما هم سری به محل برگزاری این مسابقات زدیم و با حامد مرسلی سرپرست لیگ‌های دانش آموزی شانزدهمین دوره مسابقات ربوکاپ آزاد ایران به گفت‌وگو نشستیم تا از کم و کیف این مسابقات باخبر شویم.
مرسلی که دکترای برق از دانشگاه تهران در زمینه برق قدرت دارد، از مهارت نوجوانان و جوانان ایرانی در حوزه هوش مصنوعی و ساخت ربات‌ها گفت.
* لیگ‌های دانش‌آموزی در ربوکاپ چگونه برگزار شد؟
فارس: شانزدهمین دوره مسابقات ربوکاپ آزاد ایران ۲۰۲۲ در حال برگزاری است، شما که سرپرست لیگ‌های دانش آموزی در این دوره از مسابقات هستید، از این لیگ بگویید.
مرسلی: لیگ‌های دانش آموزی در این دوره از مسابقات در ۴ دسته اصلی و ۱۰ زیر لیگ برگزار می شود.
۴ دسته اصلی شامل مسابقات امدادگر دانش آموزی، مسابقات فوتبالیست دانش آموزی، مسابقات فضای مشترک دانش آموزی و مسابقات لیگ ربات‌های نمایشی دانش آموزی که به آن دمو می گویند برگزار می شود، هر کدام از این دسته‌ها تعدادی زیرلیگ دارد که در کل ۷۰ تیم و ۳۵۰ دانش آموز در لیگ‌های دانش آموزی شرکت کردند.
مسابقات از روز سه شنبه استارت خورده و امروز جمعه اختتامیه است.
* تغییرات مثبت دوره شانزدهم مسابقات ربوکاپ نسبت به دوره‌های پیش
فارس: با توجه به اینکه این دوره از مسابقات با سه سال وقفه به علت شیوع بیماری کرونا برگزار می‌شود آیا این دوره تفاوتی با دوره‌های پیش داشته است؟
مرسلی: اتفاقات خوبی در این دوره رقم خورده است، این مسابقات هر ساله به عنوان بزرگترین مسابقات ربوکاپ کشور برگزار می‌شد ولی بعد از آخرین دوره که در کیش برگزار شد و همزمان با مسابقات آسیا اقیانوسیه بود، ویروس کرونا در ایران و جهان شیوع یافت و به همین علت به مدت سه سال مسابقات برگزار نشد، حالا پس از سه سال وقفه، دوباره این مسابقات برگزار می‌شود.
این مسابقات مشوق دانش آموزان و مدارس در بحث انجام فعالیت‌های فوق برنامه است که مدارس تیم‌های دانش آموزی تشکیل می‌دهند و کلاس‌های فوق برنامه برای شرکت در این مسابقات برگزار می‌کنند.
این فعالیت‌ها هر ساله در مدارس در طول فصل تابستان انجام می‌شد تا تیم‌هایشان بتوانند در بهار سال آینده در این مسابقات شرکت کنند، اما به دلیل شیوع بیماری کرونا و غیرحضوری شدن مدارس، این فوق برنامه‌ها هم در مدارس تشکیل نشد.
فارس: امسال هم مدارس تا فروردین ماه غیرحضوری بود، تیم‌ها چطور خود را برای مسابقات اردیبهشت‌ماه آماده کردند؟
مرسلی:در بهمن ماه گذشته به ما اعلام کردند که مسابقات برگزار می‌شود و مدارس به سرعت تیم‌ها را تشکیل دادند.
* علت کم بودن تعداد تیم‌های این دوره از مسابقات چه بود؟
فارس: پس این که تعداد تیم‌ها در این دوره از مسابقات نسبت به دوره‌های قبلی کمتر است هم می‌تواند همین مسأله باشد.
مرسلی: بله، دلیل اینکه امسال تعداد تیم‌ها کم است هم همین مساله است.
ما در برخی دوره‌ها هزار تیم داشتیم، سال‌های آخر برگزاری مسابقات نیز که خزینه قطعات گران شده بود و برای مدارس هزینه‌بر بود ۲۰۰ تیم و حدود ۱۵۰۰ دانش آموز در مسابقات شرکت می‌کردند.
فارس: برگردیم به صحبت‌مان درباره مسابقات امسال.
مرسلی: بله داشتم از تغییرات خوب این دوره از مسابقات صحبت می‌کردم؛ کمیته اجرایی این مسابقات هر ساله دانشگاه قزوین و بخش فنی آن به عهده کمیته ملی ربوکاپ بود، امسال مسابقات زیرنظر واحد علوم و تحقیقات است یعنی به طور مستقیم مسابقات زیر نظر رئیس دانشگاه آزاد برگزار می‌شود و امیدواریم پرشورتر برگزار شود.
این مسابقات چند دسته مختلف دارد، یکی از این دسته‌ها ربات فیزیکی است مثل ربات‌های فوتبالیست، که سبک وزن و ربات‌های وزن آزاد هستند.
در بخش ربات‌های امدادگر هم دو دسته مسابقه برگزار می‌شود.
یک دسته هم بحث شبیه سازی و از طریق کد است که برنامه نویسی و نرم افزاری در این دسته مورد رقابت قرار می‌گیرد و برای بچه‌ها بسیار خوب است که با این دانش‌ها آشنا می‌شوند.
فارس: کوچک‌ترین شرکت کننده این مسابقات چه سنی است؟
مرسلی: امسال جوان ترین شرکت کننده ما کلاس چهارم دبستان است و سن شرکت کننده‌های بخش دانش‌آموزی تا مقطع دبیرستان است.
مسابقات در دو سطح اولیه و ثانویه برگزار می شود، در سطح اولیه بچه‌های با سن پایین‌تر در دسته‌های مخصوص خودشان شرکت می‌کنند و در سطح ثانویه هم بچه‌های با سن بالاتر در دسته‌های خودشان رقابت می‌کنند.
* رقابت نیازسنجی میان دانش آموزان ایرانی
یک دسته از مسابقات هم لیگ دموی دانش آموزی است که بچه ها از صفر تا صد با تفکر طراحی آشنا می‌شوند.
مرحله صفر این است که بچه ها باید نیازی را پیدا کنند.
فارس: به چه صورت؟
مرسلی: چند سالی است که بحث استارتاپ و شرکت‌های دانش بنیان در کشور داغ شده است که براین اساس باید نیازسنجی در میان دانشجویان و جوانان کشور انجام شود و باید نیازهای کشور را یافته و براساس نیازها تولید محصول انجام دهیم، ما از ۱۶ سال قبل یعنی از نخستین دوره برگزاری مسابقات ربوکاپ، لیگ دمو را داشتیم و نیازسنجی انجام می‌شد و از آن زمان به بچه ها این مفاهیم را آموزش می‌دادیم که بچه ها چطور در طول سال نیازی از نیازهای جامعه را پیدا کرده و بابت آن نیاز تحقیق کنند، آمار دربیاورند، خروجی بدهند و محصول بسازند و محصول را ارائه کنند، این مفاهیم در شخصیت سازی دانش آموزان بسیار نقش دارد.
فارس: بجز این موارد بچه‌ها در این مسابقات انگیزه دیگری هم برای شرکت دارند؟
مرسلی: برنده‌های لیگ‌های فوتبالیست و امدادگر یعنی مسابقات فیزیکی سهمیه مسابقات جهانی را می گیرند.
البته مسابقات جهانی هم چند سالی است که برگزار نشده و امسال گویا قرار است این مسابقات هم به صورت حضوری برگزار شود.
یکی دیگر از اتفاقات خوب این دوره از مسابقات نیز این است که لیگ سوپر تیم که بیشتر به مسابقات مهارتی ربط دارد، برگزار می‌شود.
فارس: درباره این لیگ هم توضیح دهید.
مرسلی: این مسابقات به صورت نیم روزه برگزار می شود که همه لیگ‌ها یعنی لیگ فوتبالیست، لیگ امدادگر و غیره به صورت یکپارچه در مسابقات حضور دارند.
به صورت قرعه کشی از میان اعضای تیم‌های مختلف، تیم‌های ترکیبی جدید را تشکیل دادیم که به اینها ماموریتی در حوزه هوش مصنوعی دادیم.
اینها باید در همان زمان و بدون برنامه ریزی و آمادگی قبلی یک بازی طراحی کنند که این کار مزایای بسیاری برای بچه‌ها دارد، هم اینکه باعث می‌شود بچه‌ها با هم دوست باشند، هم سبب افرایش اعتماد به نفس بچه‌ها می‌شود و هم روحیه همدلی و همکاری در آنها ارتقا می‌یابد، علاوه بر این حس رقابت دوستانه بین بچه‌ها شکل می‌گیرد نه اینکه تیم مقابل را دشمن خودشان بدانند.
این لیگ بسیار در بحث مهارتی عالی است و رئیس دانشگاه آزاد در دوره قبل در جزیره کیش نیز تاکید داشت که این مسابقات به صورت برنامه تلویزیونی در طول سال اجرا شود، نکته قابل توجه اینجاست که بچه‌ها هیچ رباتی را نباید از قبل ساخته و همراهشان داشته باشند، یعنی شرکت کنندگان فقط خودشان با مهارتی که دارند به مسابقه می‌آیند و هر روز یک چالش جدید برایشان تعریف می شود، یعنی بچه‌ها یک زمین بازی کوچک دارند که در این زمین یک بازارچه وجود دارد، بچه‌ها یک بودجه محدودی دارند و یک زمان محدود، با این بودجه و زمان باید چالشی را حل کنند، اگر بخواهند برای رفع این چالش، خودشان ربات بسازند باید از زمان‌شان صرف کنند و اگر بخواهند ربات بخرند باید بودجه بدهند بنابراین می‌توانند بودجه و زمان‌شان را هم مدیریت کنند و این مسأله نیز می‌تواند یک مبحث آموزشی برای بچه‌ها باشد.
فارس: چالش‌ها به چه صورت مطرح می‌شود؟
مرسلی: به طور مثال یک چالش محیط زیستی را برایشان در نظر می‌گیرند و بچه ها باید با یک ربات در پایان روز، این چالش را حل کنند، مثلا چالشی درباره نگهداری از حیوانات، کمبود آب یا غیره.
یعنی بچه ها با یک دغدغه جهانی مثل انقراض گونه‌های حیوانی یا صرفه جویی در مصرف آب آشنا می شوند و باید یک کار علمی انجام دهند تا یک مشکل را حل کنند.
مثلا باید از طریق ربات ها به منطقه‌ای که حیواناتش در حال انقراض هستند آب برسانند، البته بازی در زمین کوچکی است اما چالش‌های واقعی مطرح می‌شود.
بچه های کمیته فنی این مسابقات هم از دانشگاه های برتر کشور مثل دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران هستند که خودشان قبل از این در مسابقات شرکت کردند و در حال حاضر شرکت‌هایی راه‌اندازی کردند و شرکت های خوبی از این تیم ها درآمده است.
* فرزندان ایران در مسیر توسعه دانش‌بنیان
فارس: پس این مسابقات در بحث توسعه دانش‌بنیان هم موثر است، با توجه به اینکه امسال سال تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرینی است از میان این تیم‌ها شرکت های دانش بنیان هم حاصل می‌شود؟
مرسلی: البته من سرپرست لیگ‌های دانش‌آموزی هستم اما می‌توانم بگویم که بله این بچه‌ها در بحث دانش‌بنیان بسیار موفق خواهند بود.
اینگونه بگویم که به طور معمول دانش آموزان در واقع فقط درس می خوانند و سپس به دانشگاه می‌روند که پس از فارغ التحصیلی تازه به فکر کار کردن می‌افتند.
اما دانش آموزانی که در مسابقات ربوکاپ شرکت کرده‌اند از حالا با این مراحل آشنا شده و از روز اول که به دانشگاه وارد می‌شوند دارای یک نگاه خوبی به اشتغال و تولید هستند و میدانند که میخواهند در آینده چه کنند که همین امر باعث می شود تا کسب و کار خوبی را راه بیندازند و از دبیرستان نیازهای جامعه و مهارتهای رفع نیازها را میشناسند و می دانند که در آینده چه میخواهند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه