آزمایش خون جدید؛ گامی نوین برای تشخیص سریع اختلال دوقطبی اما با تردید برخی دانشمندان

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا به نقل از نیچر، آزمایش خون جدیدی با استفاده از نشانگرهای زیستی RNA به‌تازگی برای تشخیص اختلال دوقطبی طراحی شده است؛ این آزمایش که به نام EDIT-B شناخته می‌شود، از ماه مارس در فرانسه و از اکتبر ۲۰۲۳ در ایتالیا عرضه شده و تاییدیه‌های لازم را نیز دریافت کرده است. به گفته دینا وایزمن، یکی از بنیان‌گذاران و مدیر ارشد علمی شرکت فرانسوی Alcediag، این روش مبتنی بر الگوریتم‌های هوش مصنوعی است و قادر به شناسایی تفاوت‌های ژنی افراد مبتلا به افسردگی و دوقطبی می‌باشد.

وایزمن می‌گوید که تاکنون حدود ۸۰ نفر از این آزمایش استفاده کرده‌اند و بازخوردها مثبت بوده است. یکی از بیماران در گزارشی از تغییر در درمان و بهبودی وضعیت خود پس از استفاده از این آزمایش خبر داده و از احساس بهبودی و بازگشت به زندگی عادی ابراز خوشحالی کرده است.

مارین لیبویر، مدیر اجرایی بنیاد FondaMental و روانپزشک برجسته در نزدیکی پاریس، اعتقاد دارد که این آزمایش می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر اختلال دوقطبی کمک کند و به افراد اجازه دهد داروهای مناسب را در زمان مناسب دریافت کنند. در سوی دیگر بوریس شومت، روانپزشک و محقق در مؤسسه ملی بهداشت و تحقیقات پزشکی فرانسه به محدودیت‌های مطالعاتی این روش اشاره دارد و نگران است که اگر این آزمایش نتیجه‌ای نادرست ارائه دهد، ممکن است تشخیص‌ها با خطا مواجه شوند.

وی به مطالعه‌ای اشاره می‌کند که در سال ۲۰۲۲ با ۴۱۰ شرکت‌کننده انجام شده و به نظر او داده‌های کمی برای اعتبار بخشی به این روش ارائه شده است. شومت هشدار می‌دهد که استفاده از داده‌های محدود و الگوریتم‌ها ممکن است منجر به تفسیر نادرست از نتایج شود.

نقش دارو در تحلیل نشانگرهای زیستی

شومت همچنین به مسئله تأثیر داروها بر سطوح نشانگرهای زیستی اشاره کرده و بیان می‌کند که بسیاری از بیماران مبتلا به اختلالات روان‌پزشکی در حین آزمایش تحت درمان دارویی بوده‌اند؛ این داروها ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند و در نتیجه، الگوریتم به اشتباه اثر داروها را به‌جای علائم بیماری تشخیص دهد.

در همین راستا، سورش ساندرام، روانپزشک و استاد دانشگاه موناش در استرالیا، اذعان دارد که هرچند نشانگرهای زیستی در تشخیص سریع و دقیق اختلالات روان‌پزشکی اهمیت دارند، اما این حوزه هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته و نیازمند تحقیق و بررسی بیشتری است. وی تاکید می‌کند که حوزه بررسی نشانگرهای زیستی در حال حاضر پرآشوب است و نیازمند تحقیقات گسترده‌تر برای دستیابی به نتایج معتبرتر است.

پتانسیل نشانگرهای زیستی برای آینده تشخیص و درمان

این آزمایش به بحث گسترده‌تری درباره قابلیت‌های نشانگرهای زیستی پرداخته و نشان می‌دهد که این فناوری‌ها می‌توانند در آینده به تشخیص زودهنگام اختلالات روان‌پزشکی و درمان‌های شخصی‌سازی شده کمک کنند. تفاوت در ویرایش RNA به‌عنوان یکی از انواع نشانگرهای زیستی، در مطالعات اخیر توانسته نقش مهمی در تشخیص بیماری‌های خودایمنی، سرطان و حتی اختلالات روان‌پزشکی ایفا کند.

تحقیقات اولیه Alcediag نشان داده که تغییرات RNA می‌تواند به شناسایی تفاوت‌های ژنتیکی بین افراد سالم و مبتلایان به افسردگی و دوقطبی کمک کند. در این تحقیق، ۸ ژن مورد بررسی قرار گرفته که در بیماران مبتلا به افسردگی و دوقطبی تغییرات مشابهی را نشان می‌دهند، همچنین شش ژن از این هشت ژن می‌توانند تفاوت‌هایی را در افراد مبتلا به افسردگی و دوقطبی نشان دهند. این ترکیب منحصر به فرد از نشانگرهای زیستی به‌عنوان یک امضا در تشخیص این بیماری‌ها شناخته شده است.

هرچند روش جدید Alcediag می‌تواند گام مهمی در تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر اختلال دوقطبی باشد، اما نیاز به مطالعات بیشتری دارد تا نتایج آن با اطمینان بیشتری تأیید شود. بهبود شیوه‌های تشخیصی برای بیماری‌های روان‌پزشکی که به بیماران اجازه می‌دهد داروهای مناسب را به‌سرعت و با دقت بیشتری دریافت کنند، می‌تواند کمک بزرگی به سلامت روانی جامعه کند.

در عین حال، چالش‌هایی همچون تأثیر داروها بر نتایج و محدودیت‌های مطالعاتی باید به‌دقت بررسی و حل‌وفصل شوند تا این روش بتواند به‌عنوان یک ابزار قابل اعتماد در تشخیص اختلالات روانی به کار گرفته شود.