بنابر این اطلاعات، در تابستان امسال، ۳۲۹۷ عنوان کتاب منتشر شده که نسبت‌به تابستان ۱۴۰۰، ۱۷ درصد کاهش داشته است. این وضعیت در بحث شمارگان کل کتاب‌ها نیز صادق است. در سه ماهه دوم سال جاری، تعداد ۵ میلیون و ۴۵ هزار و ۹۰ نسخه ثبت شده که بیانگر ۲۱ درصد کاهش و میانگین شمارگان نیز با ۱۵۴۱ جلد، بیانگر ۵ درصد کاهش است.
همان‌طور که در ابتدای گزارش اشاره کردیم میانگین قیمت یک جلد کتاب از ۳۳۸ هزار ریال در تابستان ۱۴۰۰ به ۴۸۱ هزار ریال در تابستان امسال رسیده که به معنی افزایش ۴۲ درصدی آن است. شاید حالا بهتر بتوانیم کاهش شمارگان کتاب‌ها را بررسی کنیم. با توجه به افزایش قیمت کتاب که بر هر موضوعی در بازار نشر اثر گذاشته، شمارگان کتاب‌های کودک و نوجوان -حتی با وجود استقبال همیشگی مردم از این حوزه-نیز کم شده و قدرت خرید خانواده‌ها پایین آمده است.
اما آمارها در بخش بعدی خبرهایی را به ما می‌دهند که می‌توانند برای ناشران، مولفان و خوانندگان حوزه کتاب کودک و نوجوان ایران، دلگرم‌کننده باشند. در این بخش، به موضوع مهم تألیف و ترجمه پرداخته شده است. آمارها می‌گویند که در تابستان امسال، ۱۸۶۶ عنوان کتاب تألیفی منتشر شده که به نسبتِ آمار ۱۷۱۴ عنوان کتاب در تابستان ۱۴۰۰، افزایش ۹ درصدی اتفاق افتاده است. در طرف دیگر، عناوین ترجمه در این حوزه نیز در رابطه‌ای معکوس کاهش چشمگیری داشته است. بر اساس این آمارها، در تابستان امسال، ۱۴۳۱ عنوان کتاب ترجمه منتشر شده که در مقایسه با تعداد ۲۲۵۸ عنوان کتاب در تابستان ۱۴۰۰، ۳۷ درصد کاهش را به ارمغان آورده است. تناسب بین تعداد عناوین منتشرشده در حوزه تألیف و ترجمه تغییر عجیبی به خود دیده است؛ چنان‌که آمار ۴۳ درصد تألیف و ۵۷ درصد ترجمه در تابستان ۱۴۰۰، به طور کامل وارونه شده است و در تابستان امسال، شاهد ۵۷ درصد تألیف و ۴۳ درصد ترجمه هستیم. این نکته، خبر مهمی است که باید برای ادامه روند آن فکرها، ایده‌ها و تصمیم‌های خلاقانه‌ای گرفته شود؛ تصمیم‌هایی که پشتوانه علمی، پژوهشگرانه و متناسب با فضای رشد کودکان و نوجوانان امروز دارند.
بخش پایانی بررسی‌ها ما را با ۲۰ ناشر پرکار کودک و نوجوان در تابستان ۱۴۰۱ آشنا می‌کند که بیشترین تعداد کتاب چاپ اول را داشته‌اند. ناشر اول با ۵۵ عنوان کتاب نشر «اعلایی» است که با ۴۹ اثر تألیفی و ۶ اثر ترجمه شاهد تمرکز این نشر بر تألیف هستیم. نشرهای «آوای اندیشه»، «آموزشی تالیفی ارشدان»، «پنجره»، «شرکت انتشارات فنی ایران»، «به‌نشر»، «قدیانی»، «سایه گستر»، «حوزه مشق»، «پرتقال»، «مدیا»، «مانیان»، «کتاب چ»، «سیمای شرق»، «مرکز انتشارات راهبردی نهاجا»، «جدیدی»، «بوستان کاغذی»، «آذین گستر»، «جمال» و «موسسه فرهنگی هنری پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان» در رده‌های بعدی قرار دارند.
نکته تأمل‌برانگیز در این مسئله چیست؟ اسامی و آمار آن‌ها نشان می‌دهد تعدادی ناشر کودک و نوجوان هستند که هدف خود را صرفا چاپ کتاب ترجمه قرار داده‌اند و باید دید که آیا این آثار از کیفیت مطلوبی برخوردارند یا هدف فروش بیشتر، اهمیت توجه به ذائقه و روحیه کودکان و نوجوانان ایران را زیرسوال برده است؟
در پایان…
آمار و ارقامی که درباره وضعیت نشر کتاب در حوزه «کودک و نوجوان» منتشر شده، بیانگر این است که ناشران و فعالان این حوزه با توجه به تعداد کمتر عناوین و شمارگان کتابی که در تابستان ۱۴۰۱ نسبت‌به سه ماهه دوم سال گذشته منتشر کرده‌اند و البته پیشی گرفتن آمار تألیف بر ترجمه، تلاش می‌کنند باوجود سختی‌ها و چالش‌های کلی، بازار کتاب کودک و نوجوان کشور را رها نکنند و برای مخاطبان آگاه، مطالبه‌گر و کتابخوان خود کتاب‌های متنوعی را تولید و توزیع کنند. این تلاش نتیجه جالب‌توجهی را هم رقم زده است و آن، رشد ۱۳ درصدی سهم حوزه کودک و نوجوان در بین دیگر حوزه‌هاست. این رشد، جایگاه چهارم را به این حوزه جذاب، خواندنی و پرمخاطب داده است.
ثبت دیدگاه