خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: سال‌هاست که کنکور بر سر خانواده‌ها سایه افکنده است و آینده و خوشبختی فرزندان آنها به گذشتن از سد کنکور بستگی پیدا کرده است؛ اهمیت کنکور آنقدر بالا رفته است که بازار هزاران میلیاردی نیز دور تا دور آن ایجاد شده است تا شرایط گذر از آن را تسهیل کند.
کنکور و حواشی آن موجب شد که نمایندگان مجلس به این موضوع ورود کنند و برای حذف آن طرحی را ارائه دهند که منجر به تصویب قانون پذیرش دانشجو در سال ۱۳۸۶ در مجلس شورای اسلامی شد و بر اساس آن، دولت موظف بود تا پایان سال اول قانون برنامه پنجم توسعه، آزمون‌های سراسری ورودی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی را به طور کامل حذف کند اما عملاً این موضوع اتفاق نیفتاد و این موضوع به تعویق افتاد تا جایی که در حال حاضر بنا بر گفته وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، «برای رشته های پر متقاضی کنکور برگزار می شود می‌توان گفت کنکور برای رشته‌های برتر حذف نمی‌شود».
در آزمون سال ۹۸ دانشگاه‌ها، تعداد شرکت‌کنندگان در گروه علوم تجربی با ۶۳۷ هزار داوطلب، پس از آن علوم انسانی با ۲۸۲ هزار و گروه ریاضی با ۱۶۸ هزار داوطلب بوده است؛ در سال ۹۹ هم یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۲۳۳ نفر در کنکور ثبت نام کردند؛ رشد فزاینده علاقه به رشته علوم تجربی به‌گونه‌ای است که از تعداد شرکت کننده کنکور، ۶۵۷ هزار و ۶۹۱ شرکت کننده متقاضی رشته علوم تجربی بودند و در نهایت ۱۶۷ هزار و ۹۱۶ نفر پذیرفته شدند. این موضوع یعنی ۴۸۹ هزار و ۷۷۵ نفر پذیرفته نشدند و پشت سد بزرگ کنکور ماندند.
در خصوص آموزش حضوری و علاقه به رشته تجربی با محمدمهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به گفت‌وگو نشستیم.
** کشورهای دنیا یک سال و نیم زودتر به فکر آموزش حضوری افتادند
فارس: دانشآموزان در ایام کرونا شرایط خاصی را گذراندند؛ آموزش مجازی، آموزش مجازی – حضوری و از ۱۴ فروردین هم آموزش‌ها کاملا حضوری شد؛ استقبال دانشآموزان از آموزش حضوری چگونه بود؟ و نظرتان درباره آموزش مجازی چیست؟
اینکه چرا ما آموزش حضوری را پیگیری کردیم، به بررسی‌ها و مطالعات ما باز می‌گردد؛ پژوهش‌های متعددی را در داخل کشور انجام دادیم و هم مطالعات بین‌المللی رصد کردیم که در همه آنها، آنچه خیلی بارز بود، حاکی از این بود که هیچ چیزی جایگزین آموزش حضوری نیست و کیفیت آموزش غیرحضوری در بهترین حالت به این شکل است که در یادگیری دچار افت خواهد شد.
همه کشورهای دنیا حتی کشورهایی که به لحاظ زیرساخت فناوری از ما خیلی جلوتر بودند، یکسال و نیم گذشته نسبت به نظام آموزش حضوری اقدام کردند. ما هم در کنار مطالعات، رصد و بررسی کردیم را داشتیم به این نتیجه رسیدیم که آموزش حضوری لازم است.
در ارزشیابی که به صورت غیرحضوری در سال ۱۳۹۹ اتفاق افتاد، حاکی از این بود که دچار تورم نمره هستیم ولی ارزشیابی دیگری که به صورت حضوری انجام شد، نشان داد که وضعیت خیلی مطلوب نیست و ما دچار افت یادگیری و بعضا فقر یادگیری در دانش آموزان شدیم. در میانگین نمرات امتحانات نهایی، حدود ۹ دهم نمره، علی‌رغم اینکه یک بخش از محتوا را کاهش داده بودیم شاهد کاهش بودیم و اینها علائمی بود که تلاش برای آموزش حضوری را بیشتر نشان می‌داد.
در میانگین نمرات امتحانات نهایی، حدود ۹ دهم نمره، علی‌رغم اینکه یک بخش از محتوا را کاهش داده بودیم شاهد کاهش بودیم
در حقیقت اینها عللی بود که تأثیرگذار بود ضمن اینکه اگر با یک نگاه تمدنی بخواهیم به موضوع بحث آموزش نگاه کنیم، مسؤولیت نسلی را بر عهده داریم که در راستای رشد اجتماعی‌شان با مشکل مواجه شدند و رشد اجتماعی، جسمی و حتی بعضا عاطفی دانشآموزان دچار مشکل شد.
تعلیم و آموزش تنها ملاک در نظام تعلیم و تربیت نیست بلکه تربیت بسیار مهم است که ارزش آن شاید از آموزش مهم تر باشد. ما در این قسمت دچار افت شدیم یعنی بچه کجا می‌خواهد حس هم‌نوع دوستی، کمک به هم نوع و مشارکت را تمرین و تجربه کند، اینها مهارت های زندگی است که فرد در جامعه و در با هم بودن یاد می گیرد لذا در این بخش با مشکل مواجه بودیم.
همه این جمیع جهات باعث شد که برای آموزش حضوری برنامه‌ریزی کنیم. البته شرایط کشور هم به لحاظ بحث سلامت، وضعیت مناسبی را داشت و با واکسیناسیونی که به صورت گسترده در کشور اتفاق افتاد، شرایط مطلوبی برای آموزش حضوری برقرار شد.
** استقبال دانشآموزان از آموزش حضوری
* فارس: استقبال دانشآموزان از آموزش حضوری چطور بود؟
یکبار در زمان مهر ۱۴۰۰ موضوع بازگشایی مدارس مطرح شد اما اجرایی نشد تا اینکه ستاد مدیریت بیماری کرونا تصویب کرد که از ۱۴ فروردین ۱۴۰۱، آموزش حضوری باشد و دولت همه ظرفیت‌های کشور را به کار گرفت تا آموزش حضوری برقرار شود و استقبال خیلی خوبی شد.
به عنوان یک کارشناس عرض کنم شاید حضور دانشآموزان در روز اول، در تصورات خود بنده انقدر نبود چون ما همیشه در چهاردهم فروردین یعنی بعد از دو هفته تعطیلات، افت داشتیم و شاید ۵۰ درصد دانشآموزان در مدرسه حضور پیدا می‌کردند؛ در صورتی که در اولین روزهای آموزش حضوری مدارس، بیش از ۷۰ درصد دانشآموزان در مدارس حضور پیدا کردند و البته متوسطه اول و دوم، بیشترین اقبال را داشت.
* فارس: چرا دانشآموزان متوسطه اول و دوم بیشتر استقبال کردند؟
خب در دوره ابتدایی به دلیل حساسیت خانواده‌ها، حضور متفاوت از دوره دبیرستان بود؛ در دوره متوسطه، خود دانشآموزان هم تأثیرگذار بودند و استقبال بهتری داشتیم؛ به طوری که تا ۹۳ درصد دانشآموزان در آموزش حضوری شرکت کردند.
نکته بارزش این بود که خود دانشآموزان از این حضور لذت می‌بردند و این شوق و شور و اشتیاق را در مدارسی که حضور پیدا می‌کردیم، می‌دیدیم؛ بنده سرزده ۷ مدرسه را بدون هیچ اطلاعی بازدید کردیم و این استقبال واقعا خیلی خوب بود. ضمن اینکه برای معلمان هم از این نظر خوب بود که می‌توانستند از این فرصت استفاده کردند تا آن بخش از افت یادگیری که برای دانشآموزان ایجاد شده بود را جبران کنند.
رسانه‌های خارجی روی موضوع آموزش حضوری خیلی کار کردند که تخریب کنند و آن را زیرسؤال ببرند و گفتند که فاجعه اتفاق خواهد افتاد و تهدیدهایی هم کردند و ما دیدیم که بعد از حضور ۱۵ میلیون دانش‌آموز و بیش از ۸۰۰ هزار معلم در مدارس، وضعیت کرونا به‌گونه‌ای پیش رفت که کاهش داشت
مدیران و دبیران مدارس پای کار آمدند تا در آموزش حضوری، آن اثر و مشکلاتی که در اختلالات یادگیری دانشآموزان ایجاد شده بود، برطرف شود و البته به نظر می‌آید بخشی مرتفع شده است. از سوی دیگر دانشآموزان پایه دوازدهم برای کنکور آماده می‌شوند و باید ضعف‌هایشان برطرف می‌شد ضمن اینکه معلمان هم با ارزشیابی غیرحضوری نمی‌توانستند ارزیابی دقیقی از دانشآموزان داشته باشند.
یک نکته‌ای که باید بگویم این است که رسانه‌های خارجی روی موضوع آموزش حضوری خیلی کار کردند که تخریب کنند و آن را زیرسؤال ببرند و گفتند که فاجعه اتفاق خواهد افتاد و تهدیدهایی هم کردند و ما دیدیم که بعد از حضور ۱۵ میلیون دانش‌آموز و بیش از ۸۰۰ هزار معلم در مدارس، وضعیت کرونا به‌گونه‌ای پیش رفت که کاهش داشت که این کاهش هم در تعداد مبتلایان و هم در تعداد فوت شدگان بود.
فلذا یک موفقیت بزرگی اتفاق افتاد و از سوی دیگر اگر در این زمان آموزش حضوری را آغاز نمی‌کردیم، مهر ۱۴۰۱ به این راحتی امکان‌پذیر نبود. ضمن اینکه یک تمرینی برای آموزش حضوری بود؛ چرا که دو سال مدارس غیرحضوری بودند و خلأهایی ممکن بود در برنامه‌ریزی پیش می‌آمد مثلا مشکل فضا و کمبود نیروی انسانی نشان داده نمی‌شد و اینجا همه آنها شفاف و مشخص شد و ما مشکلی از این بابت الحمدالله نداشتیم.
** روند کاهش حضور دانشآموزان در رشته ریاضی فیزیک
*فارس: گفته می‌شود که در رشته ریاضی با افت حضور دانشآموزان مواجه هستیم، درست است؟
در رشته ریاضی فیزیک با توجه به اینکه سهم دانشآموزان طی این ۸ سال گذشته روند کاهشی داشته است، از سال ۹۲ با یک افت شدید در این رشته مواجه بودیم و ان شاءالله بتوانیم جبران کنیم و این سهم ۴٫۷۸ درصدی را افزایش دهیم.
* فارس: در مقابل گرایش به رشته تجربی بیشتر است؛ در حال حاضر وضعیت حضور دانشآموزان در رشته‌های مختلف چگونه است؟
از مجموعه دانش آموزانی که در دوره متوسطه دوم تحصیل می کنند، ۶۳٫۶۵ درصد در شاخه نظری هستند و ۳۶٫۳۵ درصد در شاخه فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش هستند. از دانشآموزان شاخه نظری، ۱۴٫۷۸ درصد در رشته ریاضی درس می‌خوانند، ۳۷٫۳۷ درصد در رشته علوم تجربی مشغول به تحصیلی هستند، ۴۷٫۰۴ درصد دانشآموزان در رشته علوم انسانی و ۰٫۸۱ درصد دانشآموزان در رشته علوم معارف اسلامی مشغول به تحصیل هستند.
همانجور که عرض کردم در رشته ریاضی فیزیک از سال ۹۲ دچار افت شدیم و به نظر می‌آید در این حوزه کمتر کار شده و نیاز به توجه بیشتر هست.
* فارس: برای حل مشکل این افت در رشته ریاضی فیزیک چه برنامه‌ای دارید؟
برنامه‌ریزی می‌کنیم تا بتوانیم به لحاظ بحث فرهنگی و هم انگیزشی در دانشآموزان، شرایطی را فراهم آوریم که آنها به سمت این رشته سوق پیدا کردند. البته در امر هدایت تحصیلی اجباری در کار نیست ولی یک نکته‌ای که باید مدنظر ما باشد، نیاز کشور است.
باید نیازهای کشور را در نظر بگیریم و متناسب با آن دانشآموزان را هدایت کنیم. بالاخره نیاز آینده کشور به علوم پایه یک امر بدیهی است و باید توجه بیشتری داشته باشیم و می‌طلبد در توسعه‌مان نسبت به این موضوع توجه داشته باشیم.
**همه تب پزشک شدن دارند
* فارس: شنیده می‌شود دبیرستان‌هایی داریم که رشته ریاضی در آنها تعطیل شده است؟
طبیعتا وقتی سهم دانشآموزان از ۲۷ درصد به ۱۴ درصد رسیده است، شاهد اتفاقاتی نیز بودیم؛ طی ۸، ۹ سال، طبیعتا تراکم و تعداد دانشآموزان به شدت کاهش داشته است و ما مدارسی داریم که با ۴، ۵ دانش‌آموز رشته ریاضی فیزیک فعالیت می‌کند و در برخی دبیرستان‌ها که البته محدود بوده است رشته ریاضی فیزیک تعطیل شده است و متأسفانه چون تعداد دانش‌آموزان‌شان کم بوده است، دانشآموزان را به سمت رشته‌های دیگری سوق دادند.
با این نگاه تأکید داریم که بتوانیم در راستای توسعه رشته ریاضی فیزیک اقدام کنیم؛ چرا که نیاز کشور است و اینکه رشته ریاضی و علوم پایه سرمایه هر کشور محسوب می‌شود.
*فارس: برای اینکه بچه‌ها علاقه‌مند شوند چه برنامه‌ای پیش‌بینی کردید؟
اگر خانواده و دانش‌آموز بدانند از هر ۱۰۶ دانش‌آموز، یک نفر قرار است در کل گروه پزشکی قبول شود طبیعتا این انتخابشان واقعی‌تر می‌شود
یک بخشی به خاطر تقاضای کاذبی هست که در رشته تجربی وجود دارد و همه تب پزشک شدن دارند. خانواده و دانش‌آموز باید واقعیت رشته را بدانند و انتخابشان بر اساس یک شرایط اجتماعی کاذب نباشد. ضمن اینکه این باور در درون فرد باشد و اینکه گاهی حتی انتخاب رشته مبتنی بر استعدادهای دانش‌آموز هم نیست.
اگر خانواده و دانش‌آموز بدانند از هر ۱۰۶ دانش‌آموز، یک نفر قرار است در کل گروه پزشکی قبول شود طبیعتا این انتخابشان واقعی‌تر می‌شود. همچنین خانواده‌ها بدانند بازار کار حوزه علوم پایه و فنی و مهندسی و علوم انسانی در آینده نه چندان دور، بهتر می‌شود.
پس با کار فرهنگی به نظر می‌آید که می‌توان دانشآموزان را هدایت کرد از سوی دیگر برخی دانشآموزان گلایه‌ای را شاید داشته باشند و ترس از محتوای رشته‌ها داشته باشند؛ این را بدانند که اگر در تست‌های ارزیابی و فرم هدایت تحصیلی دانشآموزان، رشته‌های دیگر هم پذیرفته شده باشند طبیعتا این استعداد را داشتند و توانایی اینکه از پس رشته‌ای مثل ریاضی بر بیایند را دارند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه